Page 95 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3. Przymiotnik

a) Tworzenie żeńskiej formy przymiotnika za pomocą końcówki -e
Formation du féminin par l’ addition d’un e

Zasady ogólne
156 Żeńską formę przymiotników tworzy się przez dodanie do męskiej formy przymiot-
nika samogłoski -e, która najczęściej nie jest wymawiana:
Un haut mur. La haute mer [la’ot(ə)mɛr].
Un ciel bleu. Une robe bleue [yn(ə)rɔbəblø].
Przymiotniki zakończone na -e w rodzaju męskim nie mają odrębnej formy dla rodzaju
żeńskiego:
Un sol fertile. Une époque fertile en événements.

Przymiotniki maître oraz traître nie podlegają tej zasadzie, a ich rodzaj żeński wygląda
następująco – maîtresse, traîtresse:
La maîtresse branche. Une nappe d’eau traîtresse.
N.B.
1. W przymiotnikach rodzaju męskiego zakończonych na samogłoskę dodanie końcówki -e
w rodzaju żeńskim nie powoduje zmian w wymowie, tj. przedłużenia ostatniej samogłoski:
tak samo długo wymawia się samogłoski i oraz u w przymiotnikach rodzaju żeńskiego: jolie
[ʒɔli], menue, jak i męskiego: joli [ʒɔli], menu.
2. W przymiotnikach rodzaju męskiego zakończonych na spółgłoskę dodanie końcówki -e
w rodzaju żeńskim:
a) niekiedy nie wpływa na zmianę wymowy przymiotników: banal, banale;
b) niekiedy powoduje konieczność wymawiania spółgłoski końcowej, która zazwyczaj
w rodzaju męskim nie jest wymawiana (z wyjątkiem łączeń międzywyrazowych): petit,
petite [pəti], [pətit]; lourd, lourde;
c) czasami powoduje podwojenie lub zmianę końcowej spółgłoski, czemu towarzyszyć
może zmiana (w mowie lub w pisowni) poprzedzającej ją samogłoski.

Zasady szczegółowe
157 Przymiotniki rodzaju męskiego zakończone na -el, -eil, a także przymiotniki nul
i gentil, w rodzaju żeńskim mają podwojoną spółgłoskę l przed końcowym -e:
Cruel, cruelle. Pareil, pareille.
Nul, nulle. Gentil, gentille.
Jumeau (niegdyś jumel) ma w rodzaju żeńskim formę jumelle.

UWAGA
Przymiotniki beau, nouveau, fou, mou, vieux mają formy rodzaju żeńskiego: belle, nouvelle,
folle, molle, vieille. Ich żeńskie formy pochodzą od dawnych form męskich: bel, nouvel, fol, mol,
vieil, których używa się jeszcze przed rzeczownikami rodzaju męskiego liczby pojedynczej,
zaczynającymi się na samogłoskę lub h nieme:
Un bel ouvrage, un nouvel habit, un fol espoir, un mol oreiller, un vieil avare.

158 Przymiotniki zakończone na -n
Przymiotniki zakończone na -en, -on podwajają w rodzaju żeńskim n przed końcówką
-e, czemu towarzyszy utrata nosowego brzmienia końcowej sylaby:
Ancien, ancienne [ãsjɛ̃], [ãsjɛn]. Bon, bonne [bɔ̃], [bɔn].

95