Page 97 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3. Przymiotnik

161 Przymiotniki zakończone na -er (r nieme lub wymawiane) w rodzaju żeńskim mają
końcówkę -ère, z akcentem grave nad samogłoską e:
Léger, légère [leʒe], [leʒɛʀ]. Fier, fière.

162 Przymiotniki zakończone na -f udźwięczniają tę spółgłoskę w rodzaju żeńskim
i przyjmują końcówkę -ve:
Naïf, naïve.
Bref w rodzaju żeńskim ma formę brève.

163 Przymiotniki: ammoniac, caduc, franc (od nazwy ludu – frankoński), public, turc, zakończone
na -c w rodzaju męskim, przybierają końcówkę -que w rodzaju żeńskim:
Ammoniaque, caduque, la nation franque, publique, turque.
Grec ma w rodzaju żeńskim formę grecque.
Blanc, franc (ten, kto jest szczery, otwarty), sec mają w rodzaju żeńskim formę: blanche,
franche, sèche.

164 Przymiotniki long, oblong mają w rodzaju żeńskim końcówkę -gue, wymawianą [g]:
Long, longue [lɔ̃], [lɔ̃g]. Oblong, oblongue.

165 Przymiotniki zakończone na -gu w rodzaju żeńskim przybierają końcówkę -guë, ze
znakiem tréma nad samogłoską -e, wskazującym na konieczność wymawiania u:
Aigu, aiguë [ɛgy], [ɛgy:]; ambigu, ambiguë.
W 1975 Akademia Francuska wprowadziła znak tréma nad u, np. aigüe. Obydwa zapisy
funkcjonują jako równoprawne.

b) Zmiana przyrostka Modification du suffixe

166 Przymiotniki zakończone na -eur
a) Przymiotniki mające końcówkę -eur, od których można utworzyć imiesłów czasu
teraźniejszego przez zamianę -eur na -ant, w rodzaju żeńskim przyjmują końcówkę
-euse¹ (eu wymawiane jako [ø]):
Menteur, menteuse [mãtœr], [mãtøz].
Trompeur, trompeuse.
Wyjątki: enchanteur, pécheur, vengeur zmieniają w rodzaju żeńskim końcówkę -eur na
-eresse: enchanteresse, pécheresse, vengeresse.

Émetteur, exécuteur, inspecteur, persécuteur zmieniają w rodzaju żeńskim końcówkę -teur na
-trice: émettrice itd.
Sauveur ma formę rodzaju żeńskiego salvatrice.
Vainqueur ma w rodzaju żeńskim formę victorieuse (pochodzącą od: victorieux).

1. W przypadku tych przymiotników, pochodzących z łaciny mówionej i utworzonych przez słowotwór-
stwo ludowe, końcówka ‑eur była niedyś wymawiana jako -eux, np. un homme menteux. Dlatego też
w rodzaju żeńskim występuje forma ‑euse.

97