Page 14 - Адууны ям өвчний тандалт, үүсгэгчийн молекул биологийн судалгаа

тэжээлт орчны найрлага, чанар дутагдвал савханцрын хэмжээ багасаж кокк

хэлбэртэй болох нь тод ажиглагддаг [21].
Ямын савханцар анилин будгаар хялбар будагдах боловч грам-сөрөг

будагдана. Ям үүсгэгчийн нутгийн омгийг цилийн карболт фуксинээр 3-5 минут
будахад жигдхэн улаан ягаан өнгөөр, цилийн фуксинээр 1:10 харьцаагаар

шингэрүүлж 5-6 минут будахад улбар ягаан өнгөөр будагдах ба түүнд 1-2 үрэнцэр
тод ажиглагдана. Лѐффлерийн метилийн хөхөөр 3-5мин будаад триополиноор

сулхан өнгөлсөн цууны хүчлийн уусмалаар 1-2 секунд үйлчлэхэд ямын савханцар

хөх цэнхэрдүү өнгөөр будагдана. Монгол адууны ям үүсгэгч 1-5 мкм урт, 0,3-0,5 мкм
өргөнтэй, хөдөлгөөнгүй богино бүдүүн савханцар ба индол үүсгэхгүй бөгөөд хүхэрт

устөрөгч, шүвтэр үүсгэнэ [8].

2.3.2 Тэжээлт орчинд өсгөвөрлөх
2-4% төмсний цардуултай тэжээлт орчинд ургуулахад 1-2 хоногийн дараа

орчны гадаргууд тунгалагдуу цагаан шаргал өнгөтэй колони бий болж, 6-8 дахь

хоногоос улаавтар хүрэн өнгөтэй болж, дараа нь зэс өнгөтэй болж өөрчлөгдөнө. Энэ
өнгөөр нь бусад нянгуудаас ялган танина.

4%-н глицеринтэй мах пептоны агар-д, цельсийн 37-38°С градусд 24-48 цаг

ургуулахад ямын үүсгэгч цагаан өнгийн гөлгөр буюу S хэлбэрийн колони өгч ургана,
48 цагаас дээш буюу 72 цаг хүртэл ургуулхад цагаан саарал өнгөтэй голдоо үрчгэр

буюу R маягийн колони ургаж гадуураа хүрэн өнгийн нөсөө /пигмент/ үүсгэсэн
байна.

4%-н глицеринтэй мах пептоны шөлөнд 37-38°С хэмд, рН 7,0-7,4 байхад
24-48 цаг ургуулхад тэжээлт орчинд цагаан саарал өнгийн булингар өгч ургана.

Ям үүсгэгч нутгийн өсгөвөр нь биохимийн бүрэлдэхүүний хувьд нийт азот

21-22,4 мг; уургийн азот 7-8,4 мг; уураг 43,75-52,5 мг тус тус байна. Харин цистин,
лизин, аргинин, валин, фенилаланин, лейцин, изолейцин, аспарагин болон

глютамины хүчил зэрэг 15 нэр төрлийн амин хүчлүүд харилцан адилгүй хэмжээтэй
байна [8].

2.3.3 Үүсгэгчийн тэсвэрт чанар

Ямын нян 56°С хэмийн халуунд 10 минут, 75-80°С хэмийн буцламтгай

халуунд 5-6 минутын хугацаанд үхэх ба хүйтэнд тэсвэртэй. Ям үүсгэгчийн нутгийн
омогт хийсэн судалгаагаар ямын савханцар 1:1000 харьцаатай сульмагийн уусмалд

9