Page 12 - Хэнтий аймгийн боом өвчний голомтын судалгаа

Хэнтий аймгийн боом өвчний голомтын судалгаа

2.5. Үрэнцэр
B. аnthracis нь үрэнцэр (спор) үүсгэдэг бөгөөд энэ нь гадаад орчны

тааламжгүй нөхцөлд түүнийг хамгаалахад чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Үрэнцэр
бүхий савханцар нь гадаад орчинд удаан хугацаагаар хоруу чанараа хадгалан

амьдрах ба эх эсийнхээ удамшлын мэдээллийг бүрэн хадгалж, дараа үедээ

дамжуулна. Үрэнцэр нь уургаар сул, саармаг, сул шүлтлэг орчинд үүснэ. Мөн
физиологийн уусмал, нэрмэл ус болон бэхжүүлээгүй түрхцэнд үүсч болно.

Үрэнцэр үүсэлт нь цэвэр хүчилтөрөгч бүхий орчинд агаарын хүчилтөрөгч бүхий
орчноос илүү хурдан явагдана. Үрэнцэр нь уургаар баялаг тэжээлт орчин, мал

амьтны бие махбодь, задлаагүй хүүрэнд үүсдэггүй онцлогтой. Мал, амьтны

хүүрийг задалмагц үрэнцэр үүснэ. B. аnthracis-ийн нэг савханцарт нэг үрэнцэр
үүсэх бөгөөд үрэнцэр нь эсийн төвд байрлана [1, 3, 4,8].

2.6. B. anthracis-ийн хоруу чанар

АНУ, Английн эрдэмтэд ба раг нэг зэрэг 1969 онд B. anthracis-аас гурван
төрлийн хор ялган авсан тухай мэдээлэл нийтлүүлсэн байна. Английн эрдэмтэд

эдгээрийг I, II, III хүчин зүйл гэж нэрлэсэн бол АНУ-ын эрдэмтэд EF (хавангийн
хүчин зүйл), PA (хамгаалалтын эсрэгтөрөгч), LF (үхлийн хүчин зүйл) гэж тус тус

нэрлэсэн байна [1,17 ]. Хамгаалах эсрэгтөрөгч гэж нэрлэгдэх уураг нь 83 kDa

масстай бөгөөд боомын вакцины хамгаалах хүчин зүйлийн гол хэсэг нь болдог
учраас хамгаалах эсрэгтөрөгч гэж нэрлэгдсэн байна. Хамгаалалтын эсрэгтөрөгч

нь хавангийн хүчин зүйл гэж нэрлэгдэх 89 kDa масстай уурагтай холбогдож
хавангийн хор үүсгэдэг бол үхлийн хүчин зүйл гэж нэрлэгдэх 90 kDa масстай

уурагтай нэгдэж үхлийн хор үүсгэнэ [1,12,13,14].

2.7. B. anthracis-ийн молекул бүтэц
Хоруу чанар бүхий B. anthracis нь pX01, pX02 гэсэн 2 плазмид агуулж

байдаг байна. Бүтцийн хор нийлэгжүүлэхэд оролцдог 114 мегадальтон бүхий

плазмидыг анх илрүүлсэн бөгөөд үүнийгээ pX01 гэж нэрлэжээ. Энэ pX01
плазмидыг Штернийн омгоос ялгасан бөгөөд 181654 нуклеотидоос бүрдсэн,

бүтцийн хорын pagA, lef, cya генийг агуулж байдаг байна Бүрээсийн
нийлэгжилттэй холбоотой pX02 плазмидыг Пастерийн омгоос гаргасан бөгөөд

60 мегадальтон бүхий плазмид байна гэж мэдээлжээ [1,8,12]. Энэ плазмид нь
96231 нуклеотидоос бүрдсэн ба бүрээсийн нийлэгжилт, задралыг нөхцөлдүүлэгч

Очирбатын Хурцбаатар 8