Page 206 - ED 211
P. 206
ในด้านจุดมุ่งหมายของการจัดการศึกษา ไม่ได้มองการศึกษาเป็นเครื่องมือในการพัฒนา
เศรษฐกิจ ดังนั้นการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ความมั่นคงของชาติหรือสังคมจึงไม่ใช่จุดมุ่งหมายของ
การศึกษาดังเช่นการจัดการศึกษา “กระแสหลัก” ในช่วงที่ผ่านมา เพราะจุดมุ่งหมายของการจัด
การศึกษา คือ การพัฒนาความเป็นมนุษย์ของผู้เรียนให้สมบูรณ์อย่างสมดุลเต็มตามศักยภาพของแต่ละคน
การมองผู้เรียนแต่ละคนมีความแตกต่างกัน ท าให้สาระการเรียนรู้และกระบวนการเรียนรู้ต้องสอดคล้อง
กับความสนใจ ความถนัด ธรรมชาติการเรียนรู้และศักยภาพของผู้เรียน ดังบทบัญญัติในหลายมาตรา
ความว่า
มาตรา 6 “การจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย
จิตใจ สติปัญญา ความรู้และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการด ารงชีวิต สามารถ
อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข” มาตรา 22 ความว่า “การจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่า
ผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ และถือว่าผู้เรียนมีความส าคัญที่สุด
กระบวนการจัดการศึกษาต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตาม
ศักยภาพ” และมาตรา 24 (1) “จัดเนื้อหา สาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจ
และความถนัดของผู้เรียน โดยค านึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล” และ (6) “จัดการ
เรียนรู้ให้เกิดขึ้นได้ทุกเวลาทุกสถานที่ มีการประสานความร่วมมือกับบิดามารดา
ผู้ปกครองและบุคคลในชุมชนทุกฝ่าย เพื่อร่วมกันพัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ” และมาตรา
28 วรรคสองว่า “สาระของหลักสูตร ทั้งที่เป็นวิชาการ และวิชาชีพ ต้องมุ่งพัฒนาคนให้มี
ความสมดุล ทั้งด้านความรู้ ความคิด ความสามารถ ความดีงาม และความรับผิดชอบต่อ
สังคม”
ชุดความคิดในการมองการจัดการศึกษาเป็นเรื่องของรัฐ ประชาชนเป็นเพียงผู้รับบริการ ถูก
รื้อและแทนที่ด้วยชุดความคิดใหม่ที่มองว่า สังคมมีสิทธิในการจัดการศึกษา ดังจะเห็นได้จากบทบัญญัติ
หลายมาตรา กล่าวคือ มาตรา 8 (2) ก าหนดให้การมีส่วนร่วมของสังคมในการจัดการศึกษาเป็นหนึ่งใน
สามของหลักการจัดการศึกษา โดยสิทธิในการมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาตามมาตรา 12 ครอบคลุม
บุคคล ครอบครัว องค์กรชุมชน องค์กรเอกชน องค์กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ
และสถาบันสังคมอื่น แต่สิทธิในการจัดการศึกษานี้ก าหนดไว้เพียงการศึกษาขั้นพื้นฐานเท่านั้น มาตรา
13 และ 14 มีสิทธิได้รับสิทธิประโยชน์จากรัฐหากเป็นผู้จัดการศึกษาหรือสนับสนุนการจัดการศึกษา
มาตรา 61 ได้รับจัดสรรเงินอุดหนุนการศึกษาจากรัฐตามความเหมาะสมและความจ าเป็น มาตรา 58 (2)
สามารถระดมทรัพยากรและการลงทุนเพื่อใช้จัดการศึกษา
นอกจากการมีส่วนร่วมในฐานะผู้จัดการศึกษาโดยตรงแล้ว การมีส่วนร่วมของสังคมยัง
สามารถกระท าผ่านการเป็นคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานตามมาตรา 40 ที่ก าหนดว่า “ให้มี
คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สถานศึกษาระดับอุดมศึกษาระดับต่ ากว่าปริญญา และ
เอกสารประกอบการสอนรายวิชากระบวนทัศน์ทางการศึกษา พรใจ ลี่ทองอิน | 131
