Page 11 - СҮХБААТАР АЙМГИЙН НИЙТИЙН НОМЫН САН Д.Нацагдоржийн шүлгийн тvvвэр

11 СҮХБААТАР АЙМГИЙН НИЙТИЙН НОМЫН САН Д.Нацагдоржийн шүлгийн тvvвэр

зохиолоор илэрхийлж, утгаар таниулах эцэст нь гэмшvvлэх> (Цог 1966 ¹ 5 48 дахь
тал) зорилготой бичсэн эдгээр зохиолд хvний биеийг сvйтгэж, ухаан мэдрэлийг
гэмтээх нийгмийн хурц халдварт євчинд нэрвэгдэгсэд гvрэм ном уншуулж, єргєл
барьц єргєн

<Баян чинээлэг хvн
Эд малаа гарздаад
Буурай ядуу хvмvvс
Гудамж зээлнээ хэвтэх>

ээс єєр аргагvй болдог байсныг эмгэнэн дvрслэв.Ийм байдалд хvрснийг
Д.Нацагдорж орчлонгийн жам мэтээр vзvvлээгvй билээ. Харин халдварт євчнєєс
сэргийлэлгvй <самууны vр, євчний єртєє> болж явбал харамсавч хожигдох
эмгэнэлт эмгэнэлт байдалд хvрдгийг харуулсан юм. Ийм байдлаас гарах ганц арга
нь

<Бузар євчнийг цавчих илд
Бvдvvлэг байдлыг гэгээрvvлэх толь
Хvн тєрєлхтний нєхєр>

болсон шинэ ѐсны эмнэлгийг дэлгэрvvлэх, ард олныг эрvvл саруул байлгах явдал
мєн гэж Д.Нацагдорж vзэж суртал ухуулгын шvлэгтээ тухайн vеийн тулгар
шаардлагыг устгаж байв. <Эрvvл явбал улсын наадмыг vзнэ> (1935) <Эрvvл>
(1935) <Єргvй бол баян > (1935) зэрэг шvлэгтээ

Жаргалан, жаргалан, жаргалан
Энэ ертєнцийн тvмэн жаргалан
Тvvний доторх чухам жаргалан
Эрvvл энхийн нэгэн жаргалан

гэж бичиж улмаар эрvvл цогцос, тvvний жавхланг магтан дуулж байв. Энэ
насандаа хvн эрvvл саруул аж тєрж тvvнийхээ тєлєє анхаарал тавих нь чухал гэсэн
санааг дэвшvvлсэн юм. Эрvvл энх аж тєрх нь хvний амины хэрэг тєдий бус, улс
нийгмийн ул vндэстэй гvн ач холбогдолтойг vзvvлж

< Єдєр бvр ажиллаж
Єєрийн биеийг тэжээнэ
Урам зориг єрнєж
Улс тєрдєє тусална>

гэжээ.

Тєр улсдаа ийм эрvvл саруул ардыг бэлтгэхийн тулд євчний vvсэх шалтгаан,
халдвар тархац, тvvнийг шинэ vеийн эмнэлгээс хэрхэн анагааж байгааг (<Нянг
хорив>, <Халдварт євчин>, <Цуст байлдаан>, <Нянгийн яриа>) олон талтайгаар

ЦАХИМ НОМЫН САН