Page 21 - СҮХБААТАР АЙМГИЙН НИЙТИЙН НОМЫН САН Д.Нацагдоржийн шүлгийн тvvвэр

21 СҮХБААТАР АЙМГИЙН НИЙТИЙН НОМЫН САН Д.Нацагдоржийн шүлгийн тvvвэр

янаг залуутайгаа нєхцєж байгааг <Ламбагуайн нулимс>-д дvрсэлжээ. Хуриманд
ирж согтоод Буянхишиг Да лам , <Хувилгаан сvнс> гэж єєрийгєє дєвийлгєн
агсганадгийг санагдуулж, Цэрэнлхамын хархvvтэй тэврэлдэн суугааг хараад <уур
нь бадарч > Лодон <байшингийн хаалгыг хэмх цохин орж хэрvvл шуугиан гаргаж
байна. Буянхишиг Да лам Ванлийгийн єєр хvнтэй суух <мєрий нь єдрийг сонсоод>
дугана сvмдээ муужран унаж улмаар хуриманд нь очихоор явахдаа:

<Санаж явсан Ванлий
Сайхан тєрсєн Ванлийгаа
Санасаар бодсоор ай Ванлий
Саравчны усан адилаар
Нулимсаа унагаж явна >

гэж дуулж байна. Тэгвэл Цэрэнлхамыг залуутай янаг ялдам байхад :

<Хvv минь би чамд хайртай
Одоо би хаашаа очих вэ
Єєр хvнтэй ханилах хамаагvй
Гагцхvv намайг бvv орхи >

гэж Лодон хоѐр нvднээсээ ертєнцийн хар нулимсыг борооны дусал адил асгаруулж
байна . Лодонгийн дvрийн уламжлалыг ингэж тодруулах нь уг баатрын зан тєрх
тvvгээр дамжин <Ламбагуайн нулимс> ямар зохиол вэ ? гэсэн маргаан бvхий
асуудлыг хєндєхєд хvргэж байна. Энэ єгvvллэгийг <Лам нарын суртал
баримтлалын худал хуурмагийг илчилсэн хошин шог> (М.Гаадамба нэгэн
гайхалтай єгvллийн тухай . Утга зохиол урлаг 1964 ¹51) зохиол гэж М.Гаадамбын
vзсэнтэй , <Энэ хорвоогийн харын бvх юм хоосон , мєнх бус болохыг номлон
байдаг атлаа хєнгємсєг явдалт хvvхэнд сэтгэлтэй болсон ламыг дооглон шоолсон
єнгєєр дvрсэлсэн> (Л.К.Герасимович , Литература Монгольской Народной
Республики (1921-1964) Изд Ленинградского университета 1965 стр 76 ) гэж
Л.К.Герасимович <Д.Нацагдоржийн єгvvллэгийн гэвш бол шинэ монголын утга
зохиолын шог дvрийн шилдэгийн нэг> (Г.И.Михайлов . Д.Нацагдоржийн уран
бvтээлийн уламжлал шинэчлэл, <Утга зохиол , урлаг>1969 ¹4) гэж Г.И.Михайлов
тус тус санал нийлжээ. < Ламбагуайн нулимс феодал , лам нарыг шоглон
шvvмжилсэн зохиол ..... Залуу хувьсгалч > Д.Нацагдорж энэ зохиолдоо хуучны
харгис бурангуй ѐсыг жигшvvлэх vзэл санааг гол болгосон нь маргаангvй . Тухайн
vеийн уншигчид Лодон гэвш, Цэрэнлхам хоѐрыг ер єрєвдєн хєєрхийлж байгаагvй,
харин жигшин зэвvvцэж байсан. Тэр цагийн амьсгал тийм л байсан >
(Ц.Хасбаатар. Ажиглалтаас тєрсєн бодол . Залуучуудын vнэн.1986 ¹127) гэж
Ц.Хасбаатар бичжээ. Yнэхээр ч < Ламбагуайн нулимс > зохиолд <Аяа бас, єдєр
хийдэд суугаад шєнє айл хэсэгч хуврагууд ичиг> гэж Д.Равжаагийн шоглож байсан
<хувраг ѐсоо эвдсэн> лам нарын амьдралын тvгээмэл vзэгдлийг илрvvлэн
шvvмжилсэн нь илэрхий юм.

ЦАХИМ НОМЫН САН