Page 91 - OB
P. 91
การรับรู้ และการตัดสินใจของปัจเจกบุคคล 75
ของผู้อื่นที่แสดงออกมาตามแนวทางของทฤษฎีการอ้างสาเหตุ ตลอดจนศึกษาเกี่ยวกับ
ธรรมชาติของมนุษย์ในการใช้ทางลัดตัดสินผู้อื่น ซึ่งมีรายละเอียดที่น่าสนใจ ดังนี้
1. การตัดสินผู้อื่นตามแนวทางทฤษฎีการอ้างสาเหตุ
โดยทั่วไปการรับรู้ของบุคคลที่มีต่อสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิตจะมีการรับรู้ที่
แตกต่างกัน โดยการรับรู้ถึงสิ่งที่ไม่มีชีวิตหรือวัตถุสิ่งของ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ ก็จะเป็นการรับรู้ตาม
กฎธรรมชาติทั่วไป ไม่มีการใส่ความคิดเห็น หรือมีความรู้สึกนึกคิดกับสิ่งๆ นั้น ตรงกันข้าม
หากเป็นการรับรู้ถึงสิ่งที่มีชีวิต เช่น มนุษย์ ทั้งระดับบุคคลและกลุ่มบุคคล จะมีการใส่ความคิดเห็น
ความรู้สึกนึกคิดต่อพฤติกรรมของบุคคลที่แสดงออกมา โดยพยายามค้นหาและตั้งค าถามถึง
เหตุผลของการกระท าว่า “ท าไมเขาถึงมีพฤติกรรม” เช่นนั้น ซึ่งตามทฤษฎีการอ้างสาเหตุ
(attribution theory) ได้อธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าวว่า มนุษย์เราเมื่อสังเกตพฤติกรรมของผู้อื่น
เราจะพยายามตัดสินใจว่าพฤติกรรมดังกล่าวของเขาเกิดจากสาเหตุภายในหรือสาเหตุภายนอก
โดยหากเป็นสาเหตุภายในจะมองว่า พฤติกรรมที่เกิดขึ้นอยู่ภายใต้การควบคุมของบุคคลหรือ
กล่าวได้ว่าเป็นพฤติกรรมที่บุคคลตั้งใจแสดงออกมา แต่หากเป็นสาเหตุภายนอกจะมองว่า
พฤติกรรมที่เกิดขึ้นมาจากอิทธิพลของปัจจัยแวดล้อมภายนอกที่ท าให้บุคคลต้องแสดงพฤติกรรม
ดังกล่าวออกมา ซึ่งการจะตัดสินใจว่าพฤติกรรมของบุคคลที่แสดงออกมานั้นเกิดจากสาเหตุภายใน
หรือสาเหตุภายนอก จะพิจารณาจากปัจจัย 3 ประการ ดังนี้ (Robbins & Judge, 2008, p. 53-56)
1.1 ความแตกต่างหรือความโดดเด่น (distinctiveness) โดยหากพิจารณาแล้วพบว่า
พฤติกรรมดังกล่าวแตกต่างหรือแปลกไปจากปกติ อาจตัดสินว่าเกิดจากสาเหตุภายนอก แต่หาก
พฤติกรรมดังกล่าวท าเป็นประจ า อาจตัดสินว่าเกิดจากสาเหตุภายใน
1.2 ความสม ่าเสมอหรือความคงเส้นคงวา (consistency) โดยหากพิจารณาแล้วพบว่า
พฤติกรรมดังกล่าวมีความคงเส้นคงวาหรือปฏิบัติเหมือนเดิมอย่างสม ่าเสมอ อาจตัดสินว่าเกิด
จากสาเหตุภายใน ทั้งนี้ ยิ่งความคงเส้นคงวามีมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งตัดสินใจอย่างแน่ชัดมากขึ้นว่า
เป็นพฤติกรรมที่เกิดจากสาเหตุภายในมากขึ้นเท่านั้น
1.3 ความสอดคล้องกันหรือความเป็นฉันทามติ (consensus) โดยมองว่าเมื่อบุคคล
เผชิญหน้ากับสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกันก็จะมีการตอบสนองไปในทางเดียวกัน ซึ่งหากพิจารณา
แล้วพบว่า พฤติกรรมดังกล่าวที่บุคคลแสดงออกมานั้น เป็นไปในทางเดียวกันกับบุคคลส่วน
