Page 95 - OB
P. 95
การรับรู้ และการตัดสินใจของปัจเจกบุคคล 79
2.4 การใช้ภาพต้นแบบ (projection) เป็นปรากฏการณ์ที่บุคคลใช้คุณลักษณะ
ของตนเองหรือสร้างภาพต้นแบบของตนเองขึ้นมาในใจเพื่อใช้ส าหรับตัดสินบุคคลอื่นว่า
บุคคลอื่นมีคุณลักษณะเหมือนกับที่เราคิดไว้หรือไม่ โดยเมื่อบุคคลอื่นมีคุณลักษณะเหมือนหรือ
คล้ายกับเรา เราก็จะเชื่อว่านั่นเป็นสิ่งที่ถูกต้อง เช่น เราอาจมีภาพต้นแบบว่าคนที่มีความ
รับผิดชอบ จะต้องเป็นคนที่มาท างานเช้า ท างานคล่องแคล่ว และมักจะกลับบ้านช้าเป็นคน
สุดท้าย หลังจากนั้น เราก็จะน าต้นแบบนี้ใช้เป็นเกณฑ์หรือมาตรฐานในการตัดสินผู้อื่น โดย
หากบุคคลอื่นไม่มีคุณลักษณะทั้งสามข้อนี้ ก็จะตัดสินว่าคนๆ นั้นเป็ นคนที่ไม่มีความ
รับผิดชอบ ซึ่งอาจไม่เป็นความจริงเสมอไป เป็นต้น
2.5 การสรุปแบบเหมารวม (stereotyping) เป็นการที่เราสรุปภาพความคิดที่มี
ต่อลักษณะของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลใดบุคคลหนึ่ง แล้วน าภาพความคิดนั้นไปตัดสินเหมารวม
บุคคลอื่นที่มีลักษณะแบบเดียวกันว่าเป็นเหมือนกันหมด ตัวอย่างเช่น เมื่อเราขับรถอยู่บนถนน
แล้วมีคนขับรถยนต์ปาดหน้าโดยไม่เปิดไฟเลี้ยวขอทาง เราก็มักจะสรุปเหมารวมไปก่อนว่า
เป็นผู้หญิงขับแน่นอน ซึ่งความจริงอาจไม่เป็นอย่างนั้นก็ได้ หรือในกรณีที่เรารับรู้โดยเห็นข่าว
ด้านลบบ่อยครั้งของนักเรียนสายช่างจนเกิดเป็นความเชื่อว่าเด็กผู้ชายที่เรียนสายช่างหรืออาชีวะ
เป็นเด็กเกเร เรียนหนังสือไม่เก่ง ดังนั้น เมื่อเราเห็นเด็กผู้ชายใส่ชุดช่างนั่งรวมกลุ่มกัน เราก็
มักจะสรุปเหมารวมไปทันทีว่า เด็กนักเรียนเหล่านั้นก าลังสุมหัวท าเรื่องที่ไม่ดี หรือมองไปใน
แง่ลบต่อเด็กกลุ่มนั้น ซึ่งความจริงอาจไม่เป็นอย่างนั้นก็ได้ ทั้งนี้ หากเราลองเปลี่ยนภาพของเด็ก
กลุ่มเดิมนั้น จากชุดนักเรียนสายช่างเป็นชุดนักเรียนสายสามัญทั่วไป อาจไม่เกิดปรากฎการณ์ที่
เราตัดสินใจสรุปเหมารวมต่อเด็กกลุ่มนั้นในแง่ลบก็เป็นได้
จากการศึกษาหัวข้อรูปแบบการรับรู้ของบุคคลที่มีต่อการตัดสินผู้อื่นนั้น อาจกล่าว
สรุปได้ว่า เมื่อบุคคลมีการรับรู้ต่างกันย่อมส่งผลต่อการสรุปหรือตัดสินสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่แตกต่าง
กันตามไป โดยเฉพาะการสรุปและตัดสินการพฤติกรรมของผู้อื่นที่แสดงออกมา ซึ่งก่อนที่จะ
ตัดสินผู้อื่นนั้น เราจ าเป็นจะต้องให้ความส าคัญกับการพิจารณาปัจจัยสาเหตุหรือบริบท
แวดล้อมอย่างรอบด้าน เพื่อให้สามารถรับรู้ภาพรวมของเหตุการณ์ต่างๆ ได้สมบูรณ์และ
ถูกต้องมากยิ่งขึ้น ซึ่งผู้บริหารหรือนักบริหารทรัพยากรมนุษย์สามารถท าได้ด้วยวิธีการเปิดใจ
รับฟังความคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะของพนักงานเมื่อเกิดความผิดพลาดในการท างาน การร่วม
รับผิดชอบในความผิดพลาดของพนักงานที่เกิดขึ้น และเปิดใจกว้างให้พนักงานได้เข้ามามีส่วน
ร่วมในความส าเร็จของหัวหน้าหรือองค์การ การใช้หลักฐานประกอบการรับรู้และตัดสินใจ
