Page 94 - OB
P. 94
78 บทที่ 4
2. การใช้ทางลัดในการตัดสินผู้อื่น
เนื่องด้วยมนุษย์ไม่สามารถที่จะรับรู้ได้ทุกสิ่งทุกอย่าง หรือกล่าวได้ว่ามนุษย์มีการ
รับรู้ที่จ ากัด ไม่ว่าจะเนื่องจากเวลาที่จ ากัด ข้อมูลที่จ ากัด เป็นต้น ท าให้มนุษย์ใช้ทางลัดในการ
สรุปและแปลความหมายของการกระท าหรือพฤติกรรมที่บุคคลอื่นแสดงออกมา ซึ่งวิธีการที่
เรียกว่าทางลัดดังกล่าวนั้น ในบางครั้งอาจท าให้เกิดความผิดพลาดในการรับรู้ตลอดจนน ามาสู่
การตัดสินผู้อื่นที่ไม่ถูกต้องหรือไม่เหมาะสม โดยมีรายละเอียดของวิธีการที่ใช้ทางลัดในการ
ตัดสินผู้อื่น และข้อควรระวัง ดังนี้
2.1 การเลือกรับรู้ (selective perception) เนื่องจากคนเราไม่สามารถที่จะรับรู้สิ่ง
ที่เรามองเห็นได้ทุกอย่าง โดยเราจะรับรู้จากสิ่งเร้าที่มาสัมผัสได้เพียงบางอย่างเท่านั้น ซึ่งบุคคล
ส่วนใหญ่จะเลือกรับรู้ข้อมูลที่เขามีความสนใจ โดยอาจเป็นความสนใจที่เกิดขึ้นจากพื้นฐาน
ประสบการณ์ ทัศนคติ หรือความเชื่อของเขา ท าให้ในบางครั้งบุคคลอาจใช้เหตุผลส่วนตัวมา
เป็นเกณฑ์หรือมาตรวัดเพื่อตัดสินบุคคลอื่น เช่น พนักงานท าดีมาหลายครั้ง ท าผิดพลาดแค่ครั้ง
เดียว เรากลับไม่ใส่ใจในความดีของเขาที่ผ่านมา แต่เรากลับไปสนใจแต่ความผิดพลาดของเขา
และต าหนิอย่างรุนแรง เป็นต้น
2.2 ผลกระทบจากความประทับใจบางอย่าง (halo effect) เป็นการประทับใจใน
คุณลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งของบุคคลอื่นแล้วสรุปภาพรวมว่าเขาเป็นแบบนั้น ทั้งในด้านที่
ชอบหรือในด้านที่ไม่ชอบ เช่น เราอาจเคยเห็นพฤติกรรมที่เรารู้สึกดีกับคนนั้นสองสามครั้ง ท า
ให้เราคิดไปเองว่าพฤติกรรมอื่นๆ ที่เรายังไม่เคยเห็นก็น่าจะเป็นไปในลักษณะเดียวกัน ตรงกัน
ข้าม หากเราอาจเคยเห็นพฤติกรรมบางอย่างที่เรารู้สึกไม่ดีหรือไม่ชอบของคนๆ นั้นสองสาม
ครั้ง ท าให้เราอาจตัดสินว่าเขาน่าจะเป็นคนไม่ดี เป็นต้น
2.3 ผลกระทบจากการเปรียบเทียบ (contrast effect) เป็นการประเมินคุณลักษณะ
ของบุคคลหนึ่งเพื่อเปรียบเทียบกับบุคคลอื่นๆ แล้วจัดล าดับที่สูงกว่าหรือต ่ากว่าของ
คุณลักษณะที่น ามาเปรียบเทียบกัน เช่น การสัมภาษณ์สมัครงาน โดย นาย ก. ตอบค าถามได้ไม่
ดีเท่าไหร่นัก แต่เมื่อสัมภาษณ์ นาย ข. และนาย ค. ตอบค าถามสัมภาษณ์ได้แย่กว่า บุคคลก็จะ
เกิดการเปรียบเทียบกัน โดยจากเดิมที่คิดว่า นาย ก. ตอบค าถามได้ไม่ดีนัก กลับเปลี่ยนไปรู้สึก
ว่า นาย ก. ก็ตอบค าถามได้ดีเพิ่มขึ้นจากความรู้สึกก่อนหน้า ซึ่งในความเป็นจริงแล้วทั้ง 3 คน ก็
ตอบค าถามได้ไม่ดีทั้งหมด เป็นต้น
