Page 93 - OB
P. 93
การรับรู้ และการตัดสินใจของปัจเจกบุคคล 77
(พฤติกรรมมีความแตกต่างไปจากปกติสูง) ซึ่งไม่ค่อยพบเห็นว่าพนักงานคนนี้มีพฤติกรรมมา
สาย เพราะปกติจะมาท างานก่อนเวลาเป็นประจ า (พฤติกรรมในวันนี้มีความไม่สม ่าเสมอ
เกิดขึ้น) และในวันนี้พบว่าคนส่วนใหญ่ในที่ท างานก็มาท างานสายกัน (พฤติกรรมมาท างาน
สายของพนักงานคนดังกล่าวเหมือนกับคนส่วนใหญ่)
จากตัวอย่างข้างต้น เมื่อพิจารณาตามปัจจัยทั้ง 3 ด้าน พบว่า เป็นลักษณะของ สูง-ต ่า-สูง
อาจสรุปได้ว่า พฤติกรรมการมาท างานสายของพนักงานคนนี้ น่าจะเกิดจากสาเหตุภายนอก เช่น
วันนี้ฝนอาจจะตกหนัก ท าให้การจราจรติดขัดอย่างมาก ในทางตรงกันข้าม หากการมาท างานสาย
ของพนักงานในวันนี้ไม่มีความแตกต่างผิดแปลกจากปกติ กล่าวคือมาสายประมาณ 5-10 นาที โดย
พฤติกรรมการมาท างานสายของพนักงานคนนี้ค่อนข้างสม ่าเสมอหรือเรียกได้ว่ามาสายเป็นประจ า
รวมถึงในวันนี้คนส่วนใหญ่ในที่ท างานก็มาท างานกันตรงเวลา ซึ่งเมื่อพิจารณาตามปัจจัยทั้ง 3 ด้าน
พบว่า เป็นลักษณะของ ต ่า-สูง-ต ่า อาจสรุปได้ว่า พฤติกรรมการมาท างานสายของพนักงานคนนี้
น่าจะเกิดจากสาเหตุภายใน เช่น เป็นลักษณะนิสัยของพนักงานคนนี้อยู่แล้วที่ชอบมาท างานสาย
หรือไม่ใส่ใจเรื่องการตรงต่อเวลา เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม ประเด็นความน่าสนใจที่พบของทฤษฎีการอ้างสาเหตุคือ ความ
ผิดพลาดหรืออคติที่ท าให้คุณลักษณะบิดเบือนไป กล่าวคือ เมื่อเราสังเกตพฤติกรรมของคนอื่น
เรามีแนวโน้มที่จะตัดสินการกระท าของผู้อื่นแบบอคติ โดยไม่ได้พิจารณาหรือมีการประเมินค่า
อิทธิพลของปัจจัยภายนอกต ่า และจะประเมินค่าส าหรับอิทธิพลของปัจจัยภายในหรือปัจจัย
ส่วนบุคคลที่สูงเกินไป ตัวอย่างเช่น เมื่อพนักงานท างานผิดพลาด เรามักสรุปว่าเกิดจาก
พนักงานที่ไม่รับผิดชอบหรือไม่ตั้งใจท างานของตัวเองให้ดี มากกว่าจะสรุปว่าเกิดจากสาเหตุ
ภายนอกที่เข้ามาเป็นอุปสรรค เช่น อุปกรณ์เครื่องมือมีความช ารุด เป็นงานใหม่ที่ยากและ
พนักงานไม่เคยท ามาก่อน หรือปัจจัยแวดล้อมภายนอกอื่นๆ ซึ่งเราเรียกปรากฏการณ์ดังกล่าวว่า
ความผิดพลาดในการรับรู้คุณลักษณะเบื้องต้น (fundamental attribution error)ในทางตรงกัน
ข้าม หากเป็นพฤติกรรมของตัวเราเอง เรากลับมีแนวโน้มที่จะอธิบายสาเหตุของพฤติกรรมที่
แสดงออกมาแบบเข้าข้างตัวเอง โดยเฉพาะหากเป็นการกระท าที่พึงประสงค์หรือความส าเร็จ
ของการกระท าที่เกิดขึ้น ว่าเกิดจากสาเหตุภายในหรือเกิดจากคุณลักษณะของตัวเราเอง มากกว่า
ที่อธิบายและสรุปสาเหตุของความส าเร็จดังกล่าวที่เกิดขึ้นว่ามาจากความช่วยเหลือของผู้อื่น
หรือปัจจัยภายนอกที่เข้ามาช่วยสนับสนุน ซึ่งเราเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า อคติแบบเข้าข้างตัวเอง
(self-serving bias)
