Page 109 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik

Mikroelementlarning samaradorligini aniqlash uchun ularni dala tajribalarda

turli usullarda qо‘llash mumkin. Urug‘larni mikroelement eritmasida ivitish yoki

mikroelement talqoniga bulash, tuproqqa solish yoki о‘simlikka eritma shaklda

purkash shunday usullar jumlasiga kiradi. Aytilganlar ichida urug‘larni

mikroelement eritmasida ivitish hamda о‘simliklarni amal davrining turli

muddatlarida qо‘shimcha oziqlantirish yaxshi natija beradi. Mikroо‘g‘it sifatida

ishlatiladigan sanoat chiqindilarini kuzgi shudgor ostiga solish tavsiya etiladi.

Tajribalarda bо‘r H 3BO 3 (17,5% B) shaklda, rux ZnSO 4 ·7H 2O (22,0% Zn),

mis CuSO 4 ·5H 2O (25,5% Su), marganets MnSO 4 ·5H 2O (22,8% Mn), kobalt

CoSO 4 ·7H 2O (21,0% Co) va molibden (NH 4) 2MoO 4 (49,0% Mo) shakllarida

ishlatiladi.

Urug‘larni mikroelement eritmasida ivitish uchun bо‘rning 0,02-0,05;

marganetsning 0,05; ruxning 0,03-0,04; molibdenning 0,01-0,05 va kobaltning

0,01-0,10% li eritmalari ishlatiladi. Urug‘larni namlash muddati – 12 soat, urug‘ va

eritma о‘rtasidagi nisbat – 2:1.

Mikroelementlarni ekishgacha yoki qо‘shimcha oziqlantirish paytida tuproqqa

solish uchun quyidagi dozalar tavsiya etiladi: bо‘r – 1,0-1,5; rux – 2-4; mis – 1-3;

marganets – 4-10; molibden – 0,5-1,0 va kobalt – 0,3-0,5 kg/ga. Masalan, tajriba

2
variantiga (yuzasi 200 m ) 1,0 kg/ga miqdorda bо‘r qо‘llash rejalashtirilgan bо‘lsa,
tuproqqa solinadigan mikroо‘g‘it miqdori quyidagicha hisoblab topiladi:

1. 17,5 kg bо‘r 100 kg H 3BO 3 tarkibida bо‘lsa,
1,0 kg bо‘r x kg H 3BO 3 tarkibida bо‘ladi, bundan:

x=1·100/17,5 =5,7 kg H 3BO 3 .
2. 1 ga (10000 m ) maydonga 5,7 kg H 3BO 3 berilsa,
2

2
200 m maydonga x kg H 3BO 3 beriladi, bundan:
x=5,7·200/10000 =0,114 kg H 3BO 3 .

Mikroelementlarni qо‘llash bо‘yicha о‘tkaziladigan dala tajribalarda barcha

agrotexnik tadbirlar va kuzatish ishlari О‘zbekiston paxtachilik ilmiy-tadqiqot

instituti uslubiyoti asosida о‘tkaziladi.
109