Page 28 - Safarova N., Safarov B. elektron darslik
P. 28
paxtaning quruq bо‘lishiga erishish tajriba oldiga qо‘yiladigan asosiy shartlardan
biri hisoblanadi. Shuningdek о‘simlikning poyasi ham eritmaga botib ketmasligi
lozim.
Kuzatishlar va nihollarni parvarishlash. Tajriba yо‘lga qо‘yilgan birinchi
kundan boshlab doimiy kuzatishlar yо‘lga qо‘yiladi va olingan natijalar tajriba
jurnaliga yozib boriladi. Haftada bir marta о‘simliklar bosh poyasining bо‘yi
о‘lchanadi, shakllangan barglar sanaladi, rivojlanish davrlarining boshlanish va
tugash muddatlari qayd etib boriladi.
Kasallik va zararkunandalar tajriba natijalariga kuchli ta’sir kо‘rsatadi. Ularga
qarshi qо‘llanadigan kimyoviy vositalar tajriba natijalariga о‘ziga xos ta’sir
kо‘rsatishi mumkin. Shu sababdan xasharotlarni qо‘lda terib yо‘qotish,
kasallangan о‘simliklarniesa olib tashlash talab etiladi.
Amal davri davomida idishlardagi oziq aralashmalar miqdorini kuzatib
borish, kamayib qolganlariga eritmalardan quyib borish kerak. Ildizmevalilar bilan
о‘tkaziladigan tajribalarda ildizmeva hajmining ortib borishi tufayli ba’zi
idishlardagi eritmalar miqdorini kamaytirishga tо‘g‘ri keladi
Eritmaning muhiti (pH) о‘simliklarning о‘sishi, rivojlanishi va oziqlanishiga
kuchli ta’sir kо‘rsatadi. Nordon sharoitda eritmadan anionlar, ishqoriy sharoitda
esa kationlar yaxshi о‘zlashtiriladi. Oziq aralashmaning pH ini iloji bо‘lsa, har
kuni, bо‘lmasa haftada 2-3 marta о‘lchash va talab darajasiga keltirib turish kerak.
Eritmani nordonlashtirish uchun sulfat kislota, ishqoriylash uchun esa о‘yuvchi
natriydan foydalaniladi. Odatda ularning 10% li eritmalari tomchilatib qо‘shiladi
va shisha tayoqcha yordamida aralashtiriladi. Eritmaga qо‘shiladigan bо‘r moddasi
(CaCO 3) pH ni 6,5 atrofida bо‘lishini ta’minlaydi.
Suvli muhit tajribalarida kо‘pincha о‘simlik barglarida xloroz alomatlari
kuzatiladi. Bu hodisa eritma pH i 8 va undan yuqori bо‘lgan sharoitda temirning
chо‘kmaga tushishi natijasida sodir bо‘ladi. Shuningdek, oksidlanish-qaytarilish
potensiali(Eh)ning yuqori kо‘rsatkichlarida temir fosfat kuchli nordon muhitda
28
