Page 26 - Raimbayeva G., Mirhayarova G. O'zbekiston tuproqlari va ularning evolyutsiyasi. elektron darslik

++
kalsiy va magniy miqdori ko‘p bo‘lib, Ca 72-85%, Mg ++ 11-20% ni tashkil
qiladi. pH-ishqoriy; gips ko‘p, ko‘pincha 30-40 sm. tuproq qatlamida
joylashgan. Sur tusli qo‘ng‘ir tuproqlaridan ekinlar ekib, tuproqqa organik va

mineral o‘g‘itlar kiritib, tuproqlarning unumdorligining oshirilishiga alohida
agrotexnik va meliorativ tadbirlar belgilash, dastlabki o‘zlashtirish yo‘llari
ko‘k-yashil o‘tlar, beda ekish, sideratlardan foydalanish tavsiya etiladi. Yerlarni
yomg‘irlatib, tomchilatib,sug‘orish yaxshi natija beradi. Ilmiy tajribalarda
Malik cho‘lda yerlarni atvalsiz plugda 65-75 sm.gacha tuproq qatlamlari
yumshatilib, chuqur haydalganda tuproqning suv-fizik xossalari yaxshilanib,
ekinlardan yuqori xosil olingan.

4.1-4rasmlar cho‘l tuproqlari.

2.Taqirsimon tuproqlar cho‘lning asosiy tuproqlaridan biri. Taqirli

tuproqlar qurigan tekisliklarning daryo vodiylarida hamda deltalarida uchraydi.
Bu tuproqlarda xossa xususiyati taqir tuproqlarga nisbatan ancha yaxshi,
gumusga biroz boy, suv-fizik xossalari ancha yaxshi. Mexanik tarkibi ko‘proq
qumoqli, soz-qumoqli, gumusga kambag’al, 0,3-0,8%,oziqa elementlar juda
kam.
3.Taqir tuproqlar. Cho‘l zonasida tarqalgan taqir tuproqlar oqib
keltirilgan loyqalarning to‘planishidan hosil bo‘lgan.

4.5-7 rasmlar taqir tuproqlar.

Y.V.Lobova, A.V.Xabarovlarning 1983 yilgi ma’lumotlariga asosan Osiyo
qismida taqir tuproqlarning maydoni 1,1mln. gektardan iborat. Cho‘l xududidan

oqib o‘tadigan Amudaryo va Sirdaryolarning qadimgi allyuvial tekisliklarida
26