Page 58 - Raimbayeva G., Mirhayarova G. O'zbekiston tuproqlari va ularning evolyutsiyasi. elektron darslik

Qora-qo‘ng‘ir tog‘ o‘rmon tuproqlari yong‘oq mevali o‘rmonning o‘t
qoplami ostida rivojlanadi. Kesma dengiz satxidan 2000metr balanlikda
joylashgan Qorjantog‘ning shimoliy qiyaligidagi xududda qazilgan. O‘simlik

qoplami: grek yong‘og‘i, o‘rik, olma hamda boshqa buta o‘simliklaridan iborat.
0
Joyning qiyaligi 10-15 . Tuproq paydo qiluvchi ona jinsi qalin qatlamli
lyossimon qumoq.
52-kesma. A1 0-5sm. O‘rmon to‘shagi yangi to‘kilgan va yarim chirigan yongoq
barglaridan hamda o‘t o‘simliklaridan tashkil topgan.
A25-53sm. Akkumullyativ chirindili qatlam to‘q qo‘ng‘ir rangli, 24sm.
dan boshlab qo‘ng‘ir tusli jigarrang, og‘ir qumoq, ustki qismi yumshoq-

g‘ovakli, pastki qatlamlarga tomon asta-sekin chimlashgan, kesakli
yong‘oqsimon strukturali, ko‘p ildizli, chuvalchang izlari bor.

8.18-19rasmlar. Qora-qo‘ng‘ir tog‘ o‘rmon tuproqlari.

B.53-170sm. Chirindili-o‘tuvchi qatlam, kulrang tusli, 124sm. dan boshlab
oqimtir tusli, og‘ir qumoq, kesaksimon strukturali, kuchsiz zichlashgan, daraxt
ildizlari hamda tuproq organizmlarining inlari mavjud.
C.170-240sm.Kulrang-oqimtir tusli lyossimon qumoq. Karbonati mog‘orli.
Qora-qo‘ng‘ir tog‘ tuproqlari bilan birgalikda o‘t o‘simlik qoplamiga boy
bo‘lgan hududlarda to‘q jigarrang tusli tog‘ tuproqlari joylashgan. Tog‘li
o‘lkadagi qora-qo‘ng‘ir tuproqlar o‘zlarining morfologik belgilari,

agrokimyoviy va boshqa xossalari bilan bir-birlariga o‘xshashligi kuzatilgan.
Kimyoviy tarkibi bo‘yicha ikkala tuproq tiplari ham juda gumusga boy. To‘q
tusli qo‘ng‘ir tuproqlarning yuqori qatlamida (5-24sm) gumus miqdori 9,9%,
to‘q jigarrang tuproqlarning yuqori qatlamida (0-5sm) esa 4,6% ni tashkil etadi.
Tuproq qatlami chuqurlashgan sari gumusning miqdori kamayib boradi va to‘q

qo‘ng‘ir tuproqlarning 90-100sm.li qatlamida 3%, to‘q jigarrang tuproqlarning
80-90sm. da gumus miqdori 1,3% gacha kamaygan. Bu tuproqlarning profili
58