Page 9 - Saidova M. Diana Janibek qizi. Tuproq melioratsiyasi...elektron qo‘llanma 2024 (2)

Topshiriq:
Quyidagi jadval suvli so‘rimning foiz hisobidagi ma’lumotlaridan
foydalangan holda, undagi anion va kationlarni milliekvivalentga aylantiring,
hamda uning shoʻrlanish darajasi va tipini aniqlang?

+
Quruq Na
-
Kesma CHuqur- HCO 3 - -- ++ ++ anion- Komp. Shoʻrlanish
№ lik, sm qoldiq, Cl SO 4 Ca Mg kation mg.ek % yig‘in.% tipi
% v
0-35 3,268 0,021 0,930 1,186 0,210 0,180

35-49 1,050 0,018 0,205 0,420 0,074 0,040

49-82 0,346 0,018 0,053 0,147 0,050 0,009
608
82-100 0,275 0,018 0,066 0,080 0,030 0,009

100-135 0,360 0,021 0,045 0,165 0,055 0,015

135-165 0,855 0,018 0,042 0,510 0,145 0,018

Bilimingizni sinab ko‘ring
1. Tuproq shoʻrlanishining qishloq va xalq xo‘jaligiga salbiy ta’sirlari haqida
gapirib bering?
2. Tuproq shoʻrlanishi qaysi analiz orqali aniqlanadi va unga ta’rif bering ?
3. Suvli so‘rimdagi ionlarni milliekvivalentga aylantirish usullari haqida
gapirib bering?
+
4. Suvli so‘rimda Na ionini aniqlash, uni foiz miqdori qanday topiladi ?
5. Sho‘rlangan tuproqlar deb nimaga aytiladi va ularning shoʻrlanishi nechta
darajaga bo‘linadi?
6. Tuproq sho‘rlanganligini aniqlashda shoʻrlanish ximizimini hisobga
olishdan maqsad nima?
7. Tuproq shoʻrlanish ximizmi (tipi) qanday aniqlanadi?

2 - M A V Z U
TUPROQDAGI TUZLAR ZAHIRASINI HISOBLASH.TUPROQ TUZ
EPYURINI CHIZISH

Ishdan maqsad- talabalarni tuproqdagi mavjud tuzlarning zahirasini
hisoblash usullari bilan tanishtirish, tuproq tuz epyurini chizishning qay
yo‘nalishida olib borilishini tushuntirish.
Metodik ko‘rsatmalar
Umumiy tushuncha. Respublikamiz sug‘orma-dehqonchilik mintaqalarida
tuproqning haydalma, 0-1 va 1-2 metrli qatlamlaridagi yuvilishi kerak bo‘lgan
tuzlarning umumiy miqdorlari to‘g‘risida tasavvur beruvchi ma’lumotlar muhim va