Page 304 - QODIROVA D. ТУПРОҚ ФИЗИКАСИ elektron darslik

Dastlab magnitli meridianda turgan astatik sistema (ikkita
mustahkam birlashtirilgan magnitdan iborat bo‘lgan sistema bo‘lib, bu

magnitlar o‘zaro parallel va bir-biridan ma’lum bir uzoqlikda
joylashtiriladi, ulardan biri bizning namuna ta’sir ko‘rsatmaydigan qilib
qoldiriladi) namunaning magnit maydoni ta’sirida burchakka birmuncha

og‘adi, uni o‘lchab Mm namunaning magnit momentini

(11)

formula bo‘yicha aniqlash mumkin. Bu erda Sprob – asbobning

mazkur konstruksiyasi uchun doimiy kattalik bo‘lib, o‘z ichiga ma’lum
bo‘lgan kattaiklar: ipning o‘ralish moduli, namuna va sistemasidagi
magnitlardan birining o‘rtasidagi masofa, magnitlardan birining magnit
momenti.

Namuna tekis maydonda astatik sistemaga nisbatan simmetrik
o‘rnatilgan uzun g‘altakning markazida magnitlanadi. Bu g‘altakning
ketidan kattaligi va o‘ramlari soni xuddi shunday bo‘lgan ikkinchi g‘altak

joylashtiriladi. Ikkinchi g‘altakning vazifasi birinchi g‘altak hosil qilgan
maydonni kompensatsiya qilishdan iborat. Asbobning ko‘rsatkichlari
faqatgina magnitlangan namunaning ta’sir etgan paytida olingan paytida

ushbu maydonlarning to‘liq kompensatsiyasiga erishish uchun
kompensatsion g‘altakning joyi o‘zgartirilib, astatik sistema avvalgi holiga
keltiriladi. Ushbu sxema magnitlanganlikni

(12)
formula bo‘yicha aniqlash imkonini beradi.
Magnitlanayotgan maydonning kuchlanganligi

, (13)

ga teng, bu erda Ne - g‘altak ichidagi maydonning kuchlanganligi, N -
namunaning magnitsizlanish koeffitsienti (magnitometrik, ya’ni Nm).
Asosiy ko‘rsatkich, aynan θ burchak, ns magnitga mahkamlangan oynadan

l masofada joylashgan oynaning tushib turgan aksidagi sanoqli shkala
bo‘yicha topiladi va shu ko‘rsatkichga asoslanib natijalar olinadi:

(14)
Bu yerda p=2 birinchi gauss holati uchun va n=1 ikkinchi gauss
holati uchun.

299