Page 66 - Урманова М. Илмий изланиш укув қулланма

S1=

2
Masalan, 100 sm qog‘ozning vazni 750 mg. Bargning rasmi
chizilgan qog‘ozning vazni 650 mg bo‘lsa, barg yuzasi quydagi

proporsiya orqali aniqlanadi:

2
100 sm – 750 mg
x-650 mg
2
x= =86.6 sm

Barg sathini nur sezuvchi fotoqog‘ozlarda aniqlash

Bargni qog‘oz ustiga qo‘yib, ustiga shisha bostiriladi. So‘ngra

quyosh yoki kuchli elektor lampa nuri tagiga qo‘yiladi. Ma’lum vaqt
ichida bargning rasmi qog‘ozga o‘tib iz qoldiradi. Qog‘ozga tushgan

rasm qaychi yordamida ehtiyot qilib qirqib olinadi. Sifati bir xil bo‘lgan

2
shu hildagi 100 sm olib, har ikkala qog‘oz elektron torozida tortiladi va
yuqoridagi proporsion formula yordamida barg sathi aniqlanadi.

Barg sathini Avakiyan usulida aniqlash

Barg sathini aniqlashning eng sodda usullaridan biri A.G.Avakiyan
usulida aniqlash hisoblanadi.

A.G.Avakiyan barg sathini aniqlash uchun barg ustiga maxsus rang

beruvchi kukunlar orqali uning rasmini tushirib, so‘ngra qirqib olishni
va yuqoridagidek tenglama orqali barg sathini aniqlashni taklif etadi.

Barg sathini nusxometr usulida aniqlash

G‘o‘za barg sathini F.A.Muminov va A.N. Abdullaevlar taklif etgan
nusxametr usuli xind olimi Tnirunf Lskary N.S va Mauerning “etalon

usuli” deb ataluvchi usulga o‘xshaydi.
O‘simlikdagi har xil yaproqdan shakli bir xil bo‘lgan bir guruhini

ajratish va ularni shakl jihatdan bir guruhga kiritish mumkin. Andijon-

35 g‘o‘za navining barglari asosan besh, uch va kamdan kam hollarda
(yosh vaqtida) bir qirrali bo‘ladi. Barglar shakli, yirik maydaligi bilan

bir - biridan farq qiladi. Bunda qog‘oz barglarining sathini aniqlash

maqsadida pishiq qog‘ozdan bargga o‘hshash alohida andozalar, ya’ni
nusxalar tayyorlanadi. Nusxaning vazni planimetr bilan aniqlangan

66