Page 165 - SHPIRTI-Iben Kajjim ElXhevzijj

Tha: Ai është ashtu si është përshkruar në gjerësinë e tij në këtë botë, i pandarë në
qenien e bazamentin e tij dhe se ai është me një kuptim në të gjitha gjallesat e botës
e asgjë tjetër.
Disa të tjerë thanë: Shpirti është kuptim i një ekzistence me kufijë, ai ka baza,
gjatësi, gjerësi, thellësi dhe se ai nuk është i ndarë nga gjërat e tjerat në këtë botë të
cilat poashtu kanë dispozitën e gjatësisë, gjerësisë dhe thellësisë, e çdonjërin nga ata
e bashkon cilësia e përkufizimit dhe përfundimit. Kjo është thënie e një grupi të Eth-
Thenevijjëve të cilëve u thuhet El-Methanije 263 .
Një grup thanë: Shpirti është i përshkruar ashtu si e përshkruajtën ata të cilët i
përmendëm më herët në kuptimin e kufijve dhe përfundimeve, përveçse ai nuk
dallon nga të tjerët në atë që nuk lejohet të përshkruhet me cilësi të gjallesave. Këtë
e thanë grupi i quajtur Ed-Disanijje 264 . El-Hariri rrëfeu nga Xha’fer Ibn Mubeshshiri
se tha: Shpirti është një substancë i cili nuk është ky trup dhe nuk është trup, por ai
është një kuptim në mes substancës dhe trupit.
Disa të tjerë thanë: Nefsi ka tjetër kuptim nga shpirti dhe se shpirti është tjetër nga
jeta, kurse jeta tek ai është dukuri (ared), kështu tha Ebul-Hudhejli. Ai mendoi se
është e lejuar për njeriun që të jetë me nefs dhe shpirtë të hequr gjatë gjumit të tij por
jo edhe pa jetë, këtë ai e argumentoi me thënien e Tij: “All-llahu i merr shpirtrat kur
është momenti i vdekjes së tyre, e edhe atë që është në gjumë e nuk ka vdekur...”
(Ez-Zummer : 42).
Xha’fer Ibn Harbi tha: Shpirti është një nga dukuritë që gjinden në këtë trup, ai është
një nga mjetet me të cilat ndihmohet njeriu në veprimin e tij si shëndeti, paqa dhe të
ngjashme, poashtu ai nuk përshkruhet me asgjë nga ato cilësi me të cilat
përshkruhen substancat dhe trupat. Këtë e rrëfeu El-Eshariu.
Një grup thanë: Shpirti fryma e cila del dhe hynë me frymëmarrje. Thanë: Shpirti
është dukuri, ai është vetë jeta dhe ai është tjetër nga nefsi. Kjo është thënia e
gjykatësit Ebu Bekr Ibnul-Bakilani dhe Esharive të cilët e pasuan atë.
Një grup tjetër thanë: Shpirti nuk është trup, e as dukuri dhe ai nuk gjindet në një
vend, ai nuk ka gjatësi, as gjerësi, as thellësi, as ngjyrë e as pjesshmëri, ai nuk
gjindet brenda botës e as jashta saj, e as në ndonjë anë të saj dhe as i ndarë. Kjo
është thënie e El-Meshshainëve 265 , të cilën thënie e rrëfeu El-Eshariu nga Aristoteli,
ata supozuan se ndërlidhja e tij me trupin nuk është nga aspekti i mishërimit, i
fqinjësisë, i banimit, i ngjitjes dhe as i ballasfaqimit, por atij i takon vetëm
organizimi, e këtë mendim e zgjodhën El-Bisenxhi, Muhammed Ibnun-Nu’mani i
quajtur El-Mufid, Muammer Ibn Ubbad El-Gazali, ajo është thënie edhe e Ibn Sinas
dhe e pasuesve të tij, i cili mendim është më i pavërteti dhe më i largëti nga e
vërteta.
Ebu Muhammed Ibn Hazmi tha: Pronarët e tjerë të Islamit dhe të feve të tjera të cilat
pranojnë ringjalljen menduan se shpirti është një trup i gjatë, i gjërë, i thellë, në një
vend, trup i kufizuar dhe drejtues i trupit. Tha: Këtë ne e themi. Poashtu tha: Nefsi
dhe Rruhi janë dy sinonime të cilët kanë një kuptim.
Ebu Abdullah Ibnul-Hatibi i nënvizoi mendimet e dijetarëve për shpirtin dhe tha:
“Atë që sinjalizon çdonjëri me thënien e tij: Se ai ose duhet të jetë trup ose dukuri i
cili lëvizë në trup, ose ai nuk është trup dhe as dukuri që lëvizë në të. Sa i përket
pjesës së parë: Se ai është trup, e ai trup ose është ky trup i yni, ose është një trup
tjetër i cili e shoqëron këtë trup, ose është jashta tij. Ndërsa grupi i tretë të cilët thanë

263 El-Mekalat (Thëniet).
264
El-Mekalat.
265 El-Meshshaun: Janë pronarët e shkollës filozofike të quajtur El-Meshshaije e cila është një shkollë
greke.