Page 181 - SHPIRTI-Iben Kajjim ElXhevzijj

ndryshme nga ai, që nuk është brenda botës e as jashta saj, e dituria e kësaj është e
detyrueshme dhe nuk pranon kurrfarë dyshimi.
Argumenti i 116: Të gjithë të mençurit e botës gjykojnë se të folurit i drejtohet kësaj
krijature e çdo gjëje që qëndron dhe banon në të, kështu thuhet edhe për lavdërimin,
poshtërimin, shpërblimin, dënimin, stimulimin, frikësimin, e sikur një njeri të
thoshte: I urdhëruari, i ndaluari, i lavdëruari, i nënçmuari, folësi dhe i mençuri është
një substancë e zhveshur që nuk është në këtë botë, as jashta saj, as e ngjitur me të e
as e ndarë, do t’i bënte të qeshnin të mençurit dhe do të pajtoheshin në
përgënjeshtrimin e kësaj. Prandaj, çdo gjë që e dëshmon natyrshmëria mendore dhe
qartësia e saj pavërtetësinë e saj, do të ishte argumentimi i vërtetësisë së saj
argumentim për saktësinë e ekzistimit të pamundurës. All-llahut i takon pëlqimi.
KAPITULL
Nëse thuhet: Ju i përmendët argumentet sinjalizuese për trupësinë dhe
bashkangjitjen e tij, por cila është përgjigjeja juaj ndaj argumenteve të
kundërshtuesve tuaj për këtë? Sepse ata argumentuan mendimin e tyre në disa
aspekte:
Aspekti i parë: Pajtimi i të mençurve në thënien e tyre: Shpirti dhe trupi, Nefsi
(shpirti) dhe trupi, kështu që e përcaktojnë atë si diçka tjetër nga trupi, e sikur ai të
ishte trup kjo thënie nuk do të kishte kuptim.
Aspekti i dytë: Është çështja më e fortë me të cilën argumentohen, e ajo është se
dihet se në ekzistencë ka të tilla që nuk pranojnë ndarjen si: Pika, substanca e
vetmuar, madje qenia e të oliguarit në ekzistim (vaxhibul-vuxhud, e që është All-
llahu), atëherë obligohet që edhe dituria për këtë të mos pranojë ndarjen, sipas kësaj
obligohet që i përshkruari me atë dituri, i cili është vendqëndrimi i tij, të mos
pranojë ndarjen dhe ai është shpirti dhe sikur ai të ishte trup do të pranonte ndarjen.
Ky argument mund të vërtetohet në një mënyrë tjetër, e themi se sikur vendi i
diturive të përgjithshme të ishte trup ose trupor atëherë ato dituri do të ndaheshin
sepse gjendja e të ndarit është ndarja, kurse ndarja e atyre diturive është e pamundur.
Aspekti i tretë: Pamjet mendore të përgjithshme janë të zhveshura pa dyshim, e të
zhveshurit e tyre ose do të jenë si shkak i atij që i është marrur, ose si shkak i
marrjes, e shkaku i parë është i kotë sepse ato pamje janë marrur nga persona të
përshkruar me përcaktime të ndryshme dhe me gjendje të përcaktuara, atëherë
vërtetohet se shkak i tyre është marrja, e kjo është fuqia mendore e quajtur shpirt.
Aspekti i katërt: Fuqia mendore ka forcë të veprojë gjëra ta pakufishme, ajo ka
forcë të konceptoj gjëra të pakufishme ndërsa forca trupore nuk ka mundësi të bëjë
veprime të pakufishme sepse forca trupore ndahet me ndarjen e vendit të saj, e ai që
ka forcë për një pjesë duhet të jetë më i dobët se ai që ka forcë për të gjithën, kurse
ai që ka forcë për të gjithën shton ndaj atij që ka forcë për një pjesë shumfishe të
pakufishme, e shtesa e pakufishme me të kufishmin është i kufishëm.
Aspekti i pestë: Sikur fuqia mendore të ishte e mishëruar në një mjet trupor do të
obligohej që ajo fuqi mendore vazhdimisht të konceptoj atë mjet ose do të pengohej
nga konceptimi i tij plotësisht dhe që të dyja janë të pavërteta, sepse konceptimi i
asaj fuqie mendore të atij mjeti nëse është esenca e ekzistimit të tij, kjo është e
pamundur, e nëse është pamje e barabartë e ekzistimit të tij duke qenë ajo e
mishëruar në atë fuqi mendore e cila është e mishëruar në atë mjet, atëherë do të
obligonte bashkimin e dy pamjeve të ngjashme dhe kjo është e pamundur. Nëse kjo
del si e pavërtetë atëherë vërtetohet se fuqia mendore sikur të konceptoj mjetin e saj
do të ishte konceptimi i asaj shprehje për vetë arritjen e atij mjeti te fuqia mendore,
kështu obligohet arritja e atij konceptimi pëndërpre, nëse mjafton kjo masë në
arritjen e konceptimit, e nëse nuk mjafton atëherë pengohet arritja e konceptimit në