Page 183 - SHPIRTI-Iben Kajjim ElXhevzijj

Nefs i thuhet edhe syrit të keq, thuhet: Esabet fulanen (e ka goditur filanin), d.m.th.
syri i keq.
Them: Nefs në Kur’an i thuhet vetës plotësisht sikurse thënia e Tij:
“...përshëndeteni vetën tuaj...” (Nur : 61), e thënia e Tij: “...dhe mos e mbyteni
vetën tuaj...” (En-Nisa : 29), e thënia e Tij: “(Përkujtoju) Ditën që vjen kur secili
njeri do të përpiqet për vetveten dhe secilit njeri do t’i plotësohet ajo që meriton...”
(En-Nahl : 111) dhe thënia e Tij: “Secili njeri është pengë i veprës së vet” (El-
Muddeththir : 38).
Nefs i thuhet edhe vetëm shpirtit sikurse thënia e Tij: “O ti shpirt i bindur
plotësisht!” (El-Fexhr : 27), e thënia e Tij: “...nxirrni shpirtrat tuaj...” (El-En’amë :
93), e thënia e Tij: “...dhe ndaloi veten (shpirtin) prej epsheve” (En-Naziat : 40) dhe
thënia e Tij: “...njëmend shpirti është shumë nxitës për të keqen...” (Jusuf : 53).
Ndërsa shprehja Err-Rruh (shpirt) nuk merr kuptimin e trupit as i vetmuar e as me
shprehjen Nefs, ndërsa shprehja Err-Rruh ndonjëherë ka për qëllim Kur’anin të cilin
All-llahu ia shpalli të Dërguarit të Tij, All-llahu i madhëruar thotë: “Po kështu me
urdhërin tonë ne të shpallëm ty shpirtin (Kur’anin)...” (Esh-Shura : 52).
Poashtu me atë shprehje i thuhet edhe shpalljes e cila i është shpallur të dërguarve të
Tij, All-llahu i madhëruar thotë: “...Ai me urdhërin e vet ia sjell shpirtin (shpalljen)
atij që do nga robërit e vet, për t’ua tërhequr vërejtjen ndaj ditës së takimit (të
Kijametit)” (Gafir : 15) dhe thotë i Madhëruari: “Me udhërin e Tij ia zbret melekët
me shpirtin (shpallje) atij që Ai dëshiron nga robtë e vet (duke u thënë) t’ua tërhiqni
vërejtjen (t’i njoftoni) se nuk ka të adhuruar (zot) tjetër vetëm Unë, pra të më keni
frikën” (En-Nahl : 2). E quajti atë shpirt si shkak i realizimit të jetës së dobishme
sepse jeta pa të nuk i bënë dobi pronarit të saj në asnjë mënyrë, madje jeta e
shtazëve është më e mirë se ajo jetë dhe me përfundim më të sigurt.
Është quajtur Err-Rruhi (shpirti) me këtë emër sepse nga ai mvaret jeta e trupit,
kështu edhe Err-Rrihu (era) është quajtur me këtë emër si shkak i jetës që realizohet
me të. Prandaj edhe shumësi i saj (erës) është ervah (si shumësi i shpirtit) dhe poeti
tha: Idha dhehebitil-ervahu min nahvi erdikum, vuxhidet limeserriha ala kebidi
berden – Kur erërat të shkojnë kah toka juaj unë nga gëzimi i tyre gjejë ftohje në
mushkëritë e mia.
Nga kuptimet e tij është edhe: Err-rrevhu verr-rrejhan vel-istiraha (kënaqësia, aroma
e mirë dhe pushimi). Është quajtur Nefsi Rruh si shkak i realizimit të jetës me të,
kurse është quajtur Nefsi me këtë emër si shkak i një gjëje të shtrenjtë (nefis) dhe të
lartë, ose si shkak i frymës së diçkaje kur të dalë dhe si shkak i daljes dhe hyrjes së
shumtë në trup është quajtur Nefs, e i thuhet edhe Nefes sepse sa herë që njeriu flenë
ai del nga ai dhe kur të zgjohet kthehet tek ai, e pastaj kur të vdes del tërësisht dhe
kur të varroset kthehet tek ai, e pasi që të pyetet del nga ai dhe kur të ringjallet i
kthehet.
Pra, dallimi mes Nefsit dhe Rruhit është në cilësitë e tyre e jo edhe në qenien e tyre,
ndërsa gjaku është quajtur Nefs sepse dalja e tij e cila shkakton vdekjen obligon
daljen e shpirtit (Nefsit) dhe jeta nuk plotësohet vetëmse me të sikurse nuk
plotësohet përveçse edhe me Nefs (shpirt), për këtë tha: Tesilu ala haddidh-dhabati
nufusuna ve lejset ala gajridh-dhabati tesilu – Në tehun e shpatave rrjedh gjaku jonë
dhe në diç tjetër përveç tehut të shpatave ai nuk rrjedhë.
Poashtu thuhet: Fadat nefsuhu (gufoi shpirti i tij), harexhet nefsuhu (doli shpirti i
tij), farekat nefsuhu (u nda shpirti i tij) sikurse thuhet edhe: Harexhet ruhu (doli
shpirti i tij) dhe farekat ruhu (u nda shpirti i tij), por shprehja fada apo fejd ka
qëllimin e lëshimit me shpejtësi të madhe (gufoi), ndërsa shprehja efada ka për
qëllim kur ai del me zgjedhjen dhe dëshirën e tij, e kur ai del me detyrim atëherë