Page 84 - SHPIRTI-Iben Kajjim ElXhevzijj

atij në varrin e tij ai nuk mund të pyetet për atë që nuk ka patur mundësi ta dijë,
prandaj nuk ka dobi në këtë pyetje. Por kjo ndryshon nga sprovimi i tyre në Ahiret
sepse All-llahu i madhëruar u dërgon atyre një pejgamber i cili i urdhëron që t’i
binden urdhërit të Tij, kështu që ai që i bindet urdhërit të tij shpëton kurse ai që e
kundërshton atë dërgohet në Zjarr. Pra, ajo është një sprovë me një urdhërim me të
cilin i urdhëron që ta veprojnë në atë kohë, e jo pyetje për një urdhër që u ka kaluar
atyre në dun’ja, qoftë bindje apo kundërshtim, sikurse është pyetja e dy melekëve në
varr. Ndërsa sa i përket hadithit të Ebu Hurejres (r.a.) nuk është për qëllim me
dënimin e varrit dënimi i fëmiut për lënien e ndonjë bindjeje, apo veprimin e ndonjë
gjynahi, sepse All-llahu nuk e dënon askendë pa vepruar mëkate, por me dënimin e
varrit mund të jetë për qëllim dhimbja e cila e arrinë atë për shkak të tjerëve edhe
pse nuk është dënim për ndonjë vepër që e ka vepru. Në këtë kontest është thënia e
tij (s.a.v.s.): “I vdekuri dënohet nga vajtimi i familjes së tij për të” 168 që d.m.th.
ndien dhimbje nga kjo, e nuk do të thotë se ai dënohet për mëkatin e të gjallit:
“...askush nuk do të bartë barrën e tjetrit...” (El-En’amë : 164).
Kjo është edhe si thënia e të Dërguarit (s.a.v.s.): “Udhëtimi është një pjesë e
dënimit” 169 . Dënimi është një fjalë më përfshirëse se sa “el-ukube – ndëshkimi” dhe
nuk ka dyshim se në varr ka dhimbje, preokupime dhe vajtime të tilla që kalojnë
gjurmët e tyre te fëmiu i cili ndien dhimbje nga ato, prandaj namazliut i obligohet t’i
lutete All-llahut të madhëruar që ta mbrojë atë nga ai dënim. Vallahu a’lem – All-
llahu e di më së miri.
ÇËSHTJA E KATËRMBËDHJETË
A ËSHTË DËNIMI I VARRIT I PANDËRPRERË APO AI MUND TË
NDËRPRITET?
Përgjigjeja jonë për këtë është se ai është dy lloje: Një lloj është i përhershëm
përveç asaj që u përmend në hadithe se dënimi u lehtësohet në mes dy fryerjeve të
Surit dhe kur të ngriten nga varret e tyre thonë: “Të mjerët ne! Po kush na ngriti prej
ku ishim të shtrirë në varre?...” (Jasin : 52). Ndërsa për atë se dënimi është i
përhershëm argumenton thënia e të madhëruarit: “Ata i nënshtrohen zjarrit mëngjes
e mbrëmje...” (Gafir : 46). Poashtu argumenton atë hadithi i përmendur më herët të
cilin e transmetoi Semurete (r.a.) te Buhariu ku përmendët ëndërra e të Dërguarit
(s.a.v.s.) dhe aty thuhet: “...veprohet kjo me ta deri në Ditën e Kijametit”.
Poashtu në hadithin që e transmetoi Ibn Abbasi (r.a.) në rrëfimin e dy degëve I
Dërguari (s.a.v.s.): “...ndoshta u lehtësohet atyre derisa nuk vyshken degët”, pra
lehtësimin e dënimit e ndërlidhi vetëm me aq kohë sa degët janë të njoma.
Në hadithin e Err-Rrebi’ë Ibn Enesit nga Ebil-Alije nga Ebu Hurejre (r.a.)
transmetohet se ai (s.a.v.s.) tha: “...pastaj kalova pranë disa njerëzve të cilëve u
shtypnin kokat me gurë dhe sa herë që ato shtypeshin, ktheheshin në të njejtën
gjendje dhe kjo veprohej me ta pandërprerë” të cilin hadith e përmendëm më
herët. Në Sahih u përmendë rrëfimi i atij që veshi dy xhybe dhe filloi të ecë me
lavdërim, e All-llahu e fundosi në tokë dhe ai vazhdon të fundoset me të deri në
Ditën e Kijametit”.
Derisa në hadithin që e transmetoi El-Bera Ibn Azibi (r.a.) për pabesimtarin I
Dërguari (s.a.v.s.) tha: “...pastaj i hapet atij një derë për në Zjarr dhe ai e shikon
vendin e tij aty deri të bëhet Kijameti” e transmetoi imam Ahmedi dhe në disa

168
E transmetoi Buhariu (1292), Muslimi në “El-Xhenaiz” (16, 18, 19), Nesaiu (4/17) dhe Ahmedi në
“El-Musned” (1/41, 42, 45, 54).
169
E transmetoi Buhariu (1804), Fet’hul-Bari (3/10), Muslimi në “El-Imare” (179), Ibn Maxhe (2882),
Ahmedi në “El-Musned” (2/236, 445, 496), Maliku në “El-Muvetta” (f. 980), Darimiu (2/286) dhe
Bejhekiu në “El-Kubra” (5/259).