Page 64 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ПОЛ ЭНТОНИ САМУЭЛьСОН

билан алмаштирадилар (М0, М1, М2,... М17, сотувчи курси ва сотиб
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
олувчи ўртасида ўрнатилган фарқ билан беҳисоб облигациялар).
Биз – кўнгилчан олимлар – социалистик ғояларга умид боғлаб, хато
йўлга туриб олдик. Бундай танлов ҳақида афсусланиш мумкин – у ESP
ёки креационизм ёки шунга ўхшаш бошқа нарсаларни садоқат билан
ҳимоя қилувчиларнинг ҳар бирини таърифлаб беради. коинтеграция,
коллинеарлик ва ёмон сабаблар Грейнжерлик тасодифининг мураккаб
ҳисобларсиз соддалаштирилган чизиқли регрессия ҳамда бошқа эко-
нометрик услублардан фойдаланиш орқали рақобатлашаётган назари-
яларни тестлашга уринаётган олим ҳам анча заиф. Масалан, кристофер
Симс М ва РQ /V ёки Q га тизимли таъсирини текшириш учун пул так-

лифи суръатининг доимий ўсишида кўплаб регрессияга М ва фоизли
ставкани киритганда, фоизли ставка М агрегатидан алоҳида ишлаган-
да М мустақил ишлагандагига қараганда, фоизли ставкасиз яхшироқ
ишлаши маълум бўлди.
инглизча бир эски мақолда «Таомнинг қанақалигини билмоқчи
бўлсанг, уни татиб кўр» дейилган. 1970 йилда Том куннинг «илмий
инқилоблар тузилмаси» асари билан боғлиқ бўлган бир афсона бўлар
эди. кеннеди замонида яхшигина фойдаланилган кейсианлик ғояси,
Qнинг ўсиш кўрсаткичлари ва нархлар даражасида барқарорлик ас-
рининг бошланишига, тўлиқ бандликка эришишга асос яратди. 1966
йилдан сўнг макроиқтисодиётга янги, тубдан бошқача қараш пайдо бў-
лишига туртки бўлди. янги парадигма, монистик монетаризм кўпроқ
тўғри келади десак муболаға бўлмайди. шундай қилиб, Қирол кейнс
ўзига нисбатан жамият ҳурматини йўқотди. Қирол ўлди. яшасин Қирол
Милтон!
келинг фактларни кўрамиз. 1950–1980-йиллардаги 10 та машҳур ис-
тиқболли даврий моделларни текшириб чиқинг: Уортон Таунсенд-
Гринспен, Мичиган модели, Сент-Луис захира банки, Лиф олсон
раҳбарлигидаги иқтисодий департамент ва ҳ.
Федерал захира тизимининг мутахассиси моделларни мақсадли
макроўзгаришлар вектори учун танлов ортидаги келажакни тасаввур
қилиш аниқлиги нуқтаи назаридан аҳамият қаратганда, 1950-йиллар-
дан кейин монетаризм ҳеч қачон муваффақиятли бўлмаган! 1970-йил-
ларнинг бошида ширли алмон ўз тадқиқотларида бир неча квартал
мобайнида моделлардан тақсимланган лаглар билан фойдаланган, реал
маълумотлар билан бироз вақтинчалик келишувга дучор бўлган. Бироқ,
кейинчалик мазкур услубдан Сitуbankда фойдаланиб, ҳатто Птолемей
бўйича эпициклни эпициклга қўшгандан сўнг ҳам аниқ маълумотлар-