Page 8 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ВАСИЛИЙ ВАСИЛьеВИч ЛеОНТьеВ

бир рақам берилади, лекин ўша даврдаёқ мен тизимнинг тўлақонли
ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
амал қилиши учун битта рақамнинг ўзи камлик қилади деб ўйлаган-
ман. Мен тизимни яхшилашга эмас, балки у қандай ишлашини англаб
олишга ҳаракат қилдим. албатта, тузатишдан кўра яхши тушуниб олиш
афзалроқ, аммо, менинг фикримча, иқтисодий тизим қандай ишлашини
тушуниб олиш, бу – иқтисодчининг биринчи вазифасидир.
Фоули: Ўша даврда Сиз, яъни 1925 йилда Берлинга эмиграция
қилинганмидингиз?
Леонтьев: Ҳа. Мен ўз диссертациямни жуда тез ҳимоя қилганман.
Ўша даврда мен иккита профессор, яъни тарихчи-иқтисодчи, профессор
Зомбарт ҳамда иқтисодчи-математик Борткевичга ассистент бўлиб иш-
лаганман. Лекин профессор Зомбарт математикани яхши тушунмаган.
Фоули: «Даромад-харажат» жадвалини тузишнинг статистик
жиҳатлари уларни ҳам қизиқтирганми?
Леонтьев: Йўқ.
Фоули: Сиз қанча вақт Берлинда яшагансиз?
Леонтьев: Тахминан икки йил. илмий даража олганимдан сўнг мен
Жаҳон иқтисодиёти институтида ишладим (килдаги катта институт).
Мени аҚшга таклиф этишди. айнан ўша ерда мен ўзимнинг «даромад
– харажат» усулимни ишлаб чиқдим.
Фоули: Килда бошқа олимлар ҳам шу муаммо ёки у билан боғлиқ
масала билан шуғулланганми?
Леонтьев: Йўқ, мен мутлақо мустақил фаолият олиб борганман.
Фоули: «Даромад-харажат»ни таҳлил қилиш, статистик асо-
сини яратиш жуда катта меҳнат талаб қилган бўлса керак?
Леонтьев: Ҳа, албатта. Мен мазкур усулдан амалиётда қандай фой-
даланиш кераклигини кўрсатиш лозим деган қарорга келдим ва бир
кишидан бунга ёрдам беришини илтимос қилган эдим. иқтисодий
тадқиқотлар миллий бюроси мени Қўшма штатларга таклиф қилди.
Мен жамғармалардан бироз пул олдим ҳамда ёрдамчим билан бирга
кўп ишладик, ўзимизнинг эҳтимолий ахборотларимиз ҳамда техник
ва, табиийки, рўйхатга олиш маълумотларидан фойдаландик. аҚшда
аҳолини рўйхатга олиш иқтисодиётни ривожлантиришнинг энг яхши
статистик ҳужжати ҳисобланган. кейинроқ мени Гарвардга таклиф
этишди, у ерда мен 45 йил ишладим. Уруш бошланганда «даромад –
харажат» усулига қизиқишим янада ортди.
Мен иқтисодий режалаштириш бўйича маслаҳатчи вазифасини ба-
жариб, уруш вақтида катта аҳамиятга эга бўлган ҳарбий ҳаво кучла-
рида ишладим. Энг яхши «даромад – харажат» матрицаси ҳарбий ҳаво