Page 224 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
huquq egalarining mulkiy huquqlarini boshqacha tarzda buzish
mualliflik huquqi va turdosh huquqlarni buzishdir.
Asarlarning va turdosh huquqlar obyektlarining takrorlanishi yoki
tarqatilishi mualliflik huquqi va turdosh huquqlarni buzgan holda
amalga oshiriladigan nusxalari kontrafakt nusxalardir.

Mualliflik huquqining buzilishi maʼmuriy va jinoiy javobgarlikka
tortish bilan jazolanadi.
Bugungi kunda jahondagi har bir mamlakat o‘zi alohida yashay
olmaydi. Xalqaro savdo, investitsiyalarning bir davlatdan ikkinchisiga
o‘tishi, qo‘shma korxonalarning faoliyat ko‘rsatishi va hamkorlikning
boshqa shakllari allaqachon jahon iqtisodiyotining ajralmas omili
bo‘lib qoldi.
Bundan tashqari yil sayin jahonda iqtisodiy integratsiya
jarayonlarining kuchayib borishi kuzatilmoqda.

Raqobat kurashi sharoitida faqat ishlab chiqarishning yaxshilangan
usullarini qo‘llanish yoki texnik-iqtisodiy va isteʼmol (shu jumladan,
tashqi ko‘rinishi va savdo imiji) xususiyatlari yaxshilangan tovarlarni
yaratish yo‘li bilan qo‘shimcha foyda olish mumkin.
Shu munosabat bilan intellektual mulk obyektlari, xususan, ular-
ning asosiy xususiyati – qo‘shimcha foyda “keltiruvchi” sifatidagi
roli tobora oshib bormoqda. Bugungi kunda yangi intellektual mulk

obyektlarini yaratish, ularni ishonchli muhofazalash va samarali
foydalanish (shu jumladan, bu obyektlarini sotish) har qanday
korxona, firma, korporatsiya muvaffaqiyatining ajralmas unsuri
bo‘lib qolmoqda. Tabiiyki, turli davlatlarda intellektual mulkni
muhofazalashning bir-biridan farq qiladigan tartiblari talabnoma
beruvchilar uchun ixtirolarni patentlash, tovar belgilarini ro‘yxatga
olishni murakkablashtirar, bu esa xalqaro savdo-sotiq iqtisodiyotini
rivojlantirish yo‘lida jiddiy to‘siq bo‘lar edi.
Shuning uchun intellektual mulk huquqlari rivojlanishining

butun tarixi davomida davlatlar intellektual mulk obyektlarini
muhofazalash masalalariga yondashuvlarni bir xillashtirish yo‘llarini
faol izlamoqda. Bu muammolar intellektual mulk sohasida xalqaro
hamkorlikni zarur qilib qo‘ydi.

223