Page 285 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
vaqt va to‘g‘ri joy isteʼmolchi tomonidan belgilanadi. Innovatsion
mahsulotlar/xizmatlar bozorida muvaffaqiyatga erishishning yana
bir muhim omili potensial isteʼmolchilar bilan to‘g‘ri muloqotni
yo‘lga qo‘yishdan iboratdir.

Isteʼmolchi bilan aloqa o‘rnatish – bu marketing aysbergining
eng ko‘zga ko‘ringan va muhim qismidir. Yuqorida aytilganidek,
mahsulotni bozorga olib chiqish dasturini ishlab chiqishning muhim
bosqichi – bu qamrab olish va taʼsir ko‘rsatish talab etiluvchi muayyan
bozorlar va insonlar toifasini aniqlashtirish hisoblanadi. Shu sababli
to‘g‘ri isteʼmolchini aniqlashtirish va tushunish, uning portretini
chizish o‘ta muhim vazifa hisoblanadi.

7.5. Innovatsiyalar bozorida pozitsiyaga

ega bo‘lishning o‘ziga xos jihatlari
Innovatsion mahsulot yoki xizmatlarni bozorga olib chiqishda
kompaniyalar bozorda pozitsiyani egallash muammolariga duch
kelishadi (maqsadli auditoriya ongida mahsulot yoki xizmat qiyofasini
shakllantirish). Shunday qilib, bozorda ko‘pgina innovatsiyalarning
o‘rin egallashi quyidagi muammolar bilan bog‘liq: isteʼmolchilar-
ning innovatsion mahsulot yoki firma xizmatlari borasida yetarlicha

xabardor emasligi; ko‘pincha innovatsion mahsulot yoki xizmatlar
bozori yangi hisoblanadi, baʼzi holatlarda bunday bozorlarning mavjud
emasligi; mahsulot yoki xizmatlarning bozorga olib chiqilishini
rag‘batlantirishda moliyaviy resurslarning cheklanganligi; yuqorida
taʼkidlanganidek, ko‘pincha yangi bozorga kirishda innovator birinchi
bo‘lib faqatgina “o‘zak” mahsulot va hali to‘la-to‘kis bo‘lmagan yaxlit
mahsulotni taklif qiladilar, bu esa aksariyat hollarda isteʼmolchilarda
firma mahsulot va xizmatlari borasida noto‘g‘ri yondashuv va
xulosalarni paydo qiladi.

Bu muammolarning barchasi bozorda innovatsion mahsulotlar
va xizmatlarni joylashtirishning foydali tomonlarini tushunib etish
borasida batafsil yondashuvni talab qiladi. Ushbu muammolarga
qaramay, innovatsiyalarni joylashtirish o‘zining shubhasiz afzallikla-
riga ega. Birinchidan, agar kompaniya yangi bozorga kirib borsa va

284