Page 487 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
bahosi qimmatli qog‘ozlar nominalidan past bo‘lgan varrantlarning
emissiyasi taqiqlanadi (obligatsiyalar bundan mustasno).
Varrantning majburiy rekvizitlari:
• Qimmatli qog‘ozning nomi.
• Davlat ro‘yxatiga olingan sana va raqami.

• Varrantni ro‘yxatdan chiqarish sanasi.
• Varrant emitentining nomi, manzili va bank rekvizitlari.
• Emitentining bazis aktivini sotish majburiyati.
• Varrantning amal qilish muddati yoki ijro etilish sanasi.
• Bazis aktivining o‘ziga xos xususiyati.
• Varrant xaridorining nomi (egasining nomi yoziladigan varrantlar
uchun).
• Varrant emitentining imzosi va muhri.
Varrant emitentlari varrantlarning dastlabki egalariga ularni xa-

rid qilish uchun teng narx shartlarini taʼminlashi kerak. Varrantlar
egalari uchun qimmatli qog‘ozlarni joylashtirish narxi ushbu
qimmatli qog‘ozlarni varrantlar egasi bo‘lmagan sarmoyador
tomonidan joylashtirilishi narxidan farq qilishi mumkin. Varrantlar
bilan operat siyalar qimmatli qog‘ozlarning birja va birjadan tashqari
bozorlarida bajarilishi mumkin.
Opsionli modelni quyidagicha tasavvur qilishimiz mumkin:

V = VsN(d1) – (E:er )N(d ) (13)
t
0
2
Bu yerda: V -opsionning muvozanatli narxi; Vs – aksiyaning

0
joriy narxi; E- opsiondan foydalanish narxi; e=2,71828; r- qisqa
muddatli murakkab foiz stavkasi; t-opsionning amal qilish muddati
tugagunga qadar bo‘lgan yillar soni; N(d)-meʼyoriy zichlikning
akkumulyatsiyalangan funksiyasi qiymati; d – aksiyalarning yoyilish
ehtimoli.
Shunday qilib, opsionning qiymati – bu qisqa muddatli foiz stavkasi,
opsionning amal qilish muddati, aksiyalar bo‘yicha foydaning chetga

chiqish funksiyasi hisoblanadi. O‘tgan davrlarda aksiyaga to‘g‘ri
keluvchi foydaning tebranishlari sifatida aniqlanuvchi, stan dart
og‘ish, mazkur modelning asosiy muammosi hisoblanadi.
Mazkur yondashuv asosida:

486