Page 489 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Farmakologiyadan tortib, dasturiy mahsulotlar ishlab chiqaruvchi
ko‘pgina sohalarda patentlangan texnologiyalar kompaniyaning eng
katta aktivini tashkil etadi. Biroq, texnologiyalar intellektual kapital
sifatida mavjud bo‘lishi mumkin bo‘lgani holda, ularni kompaniya
balansida aks ettirishning iloji yo‘q. U o‘tgan davrlarning xarajatlari

asosida baholanuvchi moddiy aktivlar tarkibida hisobga olinishi
mumkin bo‘lsada, boylik yaratish borasidagi texnologiyalarning
imkoniyatlarini aks ettira olmaydi.

11.6. Innovatsion loyihalarning samaradorligi va
qiymatini baholashdagi cheklashlar
Innovatsion loyihalarga daromad bo‘yicha yondashuv, amalda
deyarli barcha investitsiya loyihalariga nisbatan qo‘llaniladi. Ushbu
yondashuvda innovatsion loyihaning deyarli barcha zaruriy unsurlari

– bo‘lg‘usi pul oqimlarining joriy qiymati, tavakkalchilik omili-
ni diskontlash stavkasida hisobga olishi va hatto investorlarning
innovatsion loyihalarni amalga oshirishdan kutilmalarini ham
hisobga olishimiz mumkin. Ammo, amalda rejalashtirilgan natijaga
yaqin bo‘lgan natijaga erishish juda ham mushkul vazifa hisoblanadi.
Bunday farqlanishni ekspert baholashlarning subyektivligi, loyi-
haga tashabbuskor tomonidan haddan tashqari ijobiy yondashish,

baholash o‘ta mushkul bo‘lgan tavakkalchiliklarning mavjudligi
bilan izohlaymiz. Innovatsion kompaniyalarning amaldagi faoliyati
uchun tavakkalchilikning yuqori darajasi xos bo‘lgani holda,
bunday kompaniyalarda yangi g‘oyalarning paydo bo‘lishi va ularni
tijoratlashtirib foyda olishgacha bo‘lgan vaqt oralig‘i ancha katta
muddatni tashkil etadi. Innovatsion kompaniyalar o‘zlarining
faoliyat natijalari bozorda talab yuqori bo‘lgan pirovard mahsulot
yoki xizmatga aylani shi kafolatlanmagan bo‘lsada, ilmiy izlanishlar
va tajriba-konstruktorlik ishlariga katta mablag‘lar sarflaydilar.

Bugungi turmush tarzini va mehnat sharoitlarini shakllantirgan,
ulkan moddiy boyliklarning yaratilishiga katta ulush qo‘shgan
ko‘pgina texnologik yutuqlar uzoq vaqt mobaynida “inkubatsiya
davri”ni boshdan kechirgan. Loyihani o‘ylab pishitish, uni takomiliga

488