Page 55 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
birinchidan, oliy taʼlim muassasalari ilmiy ishlari va ilmiy-tad-
qiqot tashkilotlari tadqiqotlarining natijalarini tijoratlashtirish
ko‘rsatkichlarining pastligi hamda qoniqarsizligi;
ikkinchidan, innovatsion jarayonlarni rag‘batlantirish, hududlar
va tarmoqlar darajasida innovatsion rivojlanish va innovatsion faollik

kompleks dasturlarini amalga oshirish, innovatsion faol tadbirkorlik
subyektlarini qo‘llab-quvvatlash mexanizmlari mavjud emasligi;
uchinchidan, xususiy sektor vakillarining innovatsion faoliyatga,
jumladan, ularning manfaatdorligi pastligi sababli yetarli darajada
jalb qilinmasligi;
to‘rtinchidan, davlat ilmiy-texnik dasturlari doirasida grantlarni
taqsimlash va ulardan oqilona foydalanish samaradorligini oshirish
bo‘yicha taʼsirchan chora-tadbirlarning mavjud emasligi;
beshinchidan, ilmiy tadqiqotlar va innovatsiyalarni joriy qilish

sohasida xalqaro hamkorlik va investitsiyalar jalb etish darajasining
qoniqarsizligi kabi omillar sabab bo‘lmoqda.
Innovatsion faollik yoki innovatsiyalarni baholash ikki asosiy da-
raja: korxona va davlat darajasida amalga oshadi. Korxona darajasida
innovatsion faollikni baholash jarayonga tashqi konsultantlarni jalb
qilish, hisobotlar tuzish, seminarlar o‘tkazish yoki ichki benchmar-
keting (yaʼni o‘zini mavjud etalon bilan solishtirish) orqali amalga

oshirilishi mumkin. Korporativ baholashlarda korxona faoliyatining
moliyaviy ko‘rsatkichlari, innovatsion jarayonlarning samaradorligi,
xodimlarni rag‘batlantirish holati va ulardan kutilayotgan qaytim
va shuningdek, isteʼmolchilar uchun yaratilgan qo‘shimcha nafli-
likni baholashga tegishli bo‘lgan innovatsion faoliyatning bir qator
jihatlarini qamrab oluvchi o‘zaro muvozanatlashgan ko‘rsatkichlar
tizimidan foydalaniladi. Iqtisodiy rivojlanish va hamkorlik tashki-
loti tomonidan yaratilgan “Oslo qo‘llanmasi” (1992) mahsulotlar va
innovatsion jarayonlarni baholash uchun standart usullarni taklif

etadi. Ko‘pincha “Oslo qo‘llanmasi” ilmiy-tadqiqotlar va ishlanma-
lar bo‘yicha statistik maʼlumotlarni yig‘ish uslubiyatining asoslarini
belgilab beruvchi “Fraskati qo‘llanmasi” (1963)ni to‘ldiruvchi hujjat
ekanligi haqida fikrlarni uchratib qolamiz.

54