Page 648 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
Ilg‘or innovatsiyalarning aksariyati yuqori texnologiyali va
raqobatdosh mahsulotlarni yaratishda o‘zining haqiqiy timsolini
topadi, bu innovatsion faoliyatning muhim natijalaridan biridir.
Innovatsiyalar doirasi amaliyot asosida kengayadi, bunda ularning
qiymati inson, uning ehtiyojlarini to‘laqonli hisobga olishda

yuzaga chiqadi. Shu bois texnologik yangiliklarning muvaffaqiyati
innovatsiyani real ishlab chiqarish sharoitlariga moslashtirish
tezligi va innovatsion jarayon sodir bo‘ladigan muhitning o‘ziga xos
xususiyatlariga bog‘liq.
Marketing – bu ayriboshlash orqali bozor ehtiyojlarini qondirish-
ga yo‘naltirilgan boshqaruv faoliyatining bir turidir. Biroq, biz
nafaqat marketingni bozorni boshqarish nazariyasi sifatida, balki
innovatsiya lar sohasidagi marketingning mohiyatiga ham to‘xtalamiz.
Shu munosabat bilan “innovatsiyalar marketingi” tushunchasini

aniqlashtirish talab etiladi. Innovatsiyalar marketingi korxonaning
bozor sharoitida yangiliklarni boshqarish vositasi sifatida maydonga
chiqadi. Bu nafaqat narxlashtirish, reklama qilish va tovarlarni bozorga
olib kirish sohasidagi marketing faoliyatini, balki, innovatsion tovarlar
va xizmatlar marketingi, marketing strategiyasini ishlab chiqish
texnikasidagi innovatsiyalar, marketing tadqiqotlari, marketing axborot
tizimini shakllantirish kabilarni ham o‘z ichiga oladi. Yuqoridagilardan

kelib chiqqan holda, innovatsiyalar marketingi innovatsion sohada
marketing faoliyatini tashkil qilishni ko‘zda tutishini taʼkidlash bilan
bir qatorda, uni quyidagicha taʼriflash mumkin: birinchidan, manbai
innovatsion texnologiyalar/yangi mahsulotlar hisoblanuvchi noyob
ustunliklarga erishish imkoniyatini izlash, bu o‘z navbatida ehtiyojlarni
qondirish yoki qoniqishning sifat jihatidan yangi darajasini taʼminlash
imkonini beradi; ikkinchidan, xo‘jalik yurituvchi subyektlarning
ehtiyojlarini qondirish va tashkilotning raqobatbardoshligini oshirish
maqsadida yangi mahsulot, texnologiya va jara yonlarni yaratish va

tijoratlashtirish jarayonini bozorga yo‘naltirilgan boshqarishdir. O‘z
navbatida marketing sohasida innovatsiyalarning o‘rniga past nazar
bilan qaramaslik talab qilinadi. Britaniyaning Uorvik universiteti
professori Piter Doylning so‘zlariga ko‘ra, innovat siyalarning atigi 10

647