Page 72 - Innovatsion iqtisodiyot

INNOVATSION IQTISODIYOT
Akram XASHIMOV
jeneriyasi sunʼiy aql tizimlari, global axborot tarmoqlari, yuqori tez-
likda ishlovchi integratsiyalashgan transport tizimlari kabi tarkibiy
qismlar bilan ajralib turadigan yangi texnologik ukladning boshlani-
shi bashorat qilinadi. Bugungi kunda yangi oltinchi ukladning jami-
yatimiz hayotida tobora chuqur aks etayotganligini his qilish qiyin

emas.
Jamiyat taraqqiyotini boshqarishning asosiy vazifasi yangi tex-
nologik ukladning texnologiyalarini takror ishlab chiqarishni ken-
gaytirish uchun tegishli shart-sharoitlar yaratib berishdan iboratdir.
Shuning uchun, texnologik tuzilmaning “o‘sish nuqtalari” ni hisob-
ga olgan holda resurslarni bugungi kunda asosiy sanaluvchi muam-
molarni hal qilish uchun safarbar qilish unchalik ham istiqbolli emas.
Texnologik ukladning rivojlanishi pirovardida uning samaradorligini
taʼmin etuvchi tizimning ichki muvozanati bilan tavsiflanishi lozim.

“Muvozanat holati” o‘zaro aloqada va o‘zaro taʼsirlashuvda bo‘lgan
texnologiyalarning barcha jihatlari va qirralarini va shuningdek, yan-
gi xodim va ijtimoiy mehnatni yangidan tashkillashtirishni ham o‘z
ichiga qamrab olishi lozim. Shu sababli asosini yangi texnologiyalar
tashkil etuvchi yaxlit tashkiliy-iqtisodiy tuzilmalarni qarab chiqish
maqsadga muvofiq sanaladi. Bunga esa faqatgina, yangi innovatsion
tipdagi xo‘jalik tuzilmalarining shakllantirish orqali erishishimiz

mumkin, xolos.
Rivojlanishni o‘ta murakkab noaniqlikdagi ehtimoliy o‘zgarish-
lar sifatida tasavvur etish bizga har bir “individual” texnologiyaning
rivojlanishini texnologiyalar S – ko‘rinishli mantiqiy bog‘liqlikdagi
harakatlanishda bo‘ladi, degan tasavvurda tadqiq qilish imkonini be-
radi. Mazkur qonuniyatni tahlil qilar ekanmiz, bunda o‘zaro bog‘liq
bo‘lgan ikki asosiy: S – shakldagi mantiqiy egri chiziq va “texnologik
uzilish (chegara)” tushunchalariga eʼtibor qaratishimiz talab etiladi.
S – shakldagi mantiqiy egri chiziq yordamida texnologiyalarning al-

mashinish va diffuziya jarayonlari aks ettirilishi mumkin.

71