Page 253 - Η τελευταία αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

μόνο για να τον θυμόμαστε εμείς οι χριστιανοί. Χτίστηκε περίπου το
550 και ήταν μεγάλων διαστάσεων. Εκεί ενταφιάζονταν οι
αυτοκράτορες έως τον 11ο αιώνα, οι πατριάρχες και πολλοί
επίσκοποι. Ονομάστηκε έτσι γιατί ο Ιουστινιανός ήθελε να στεγάσει
εκεί τα λείψανα όλων των αποστόλων του Ιησού, αλλά δεν τα
κατάφερε. Πάντως ο ναός χτίστηκε από τους αρχιτέκτονες της Αγίας
Σοφίας. Καταλαβαίνετε πόση αξία του έδινε ο Ιουστινιανός; Είχε
σχήμα σταυρού και πάνω από κάθε ακτίνα του σταυρού έναν
τρούλο, ενώ υπήρχε κι ένας πέμπτος στη μέση όλων. Ήταν πολύ
πλούσιος ναός από τις προσφορές των πιστών και σ’ αυτόν,
ουσιαστικά στον περίβολό του, ενταφίαζαν, όπως είπα, τους δικούς
μας αυτοκράτορες για πολλούς αιώνες.
Εκεί ήταν και η σορός του πρώτου αυτοκράτορα, του
Κωνσταντίνου του Μεγάλου, αλλά και της μητέρας του, της Αγίας
Ελένης. Το 1204 λεηλατήθηκε άγρια από τους Φράγκους, οι οποίοι
γενικά δε σεβάστηκαν κανέναν ναό. Πολλοί θησαυροί του
μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη, λείψανα πήγαν στις αυλές διαφόρων
βασιλέων και τα αφιερώματα τα έλιωσαν για να πληρωθούν οι
μισθοφόροι. Το 1261 οι δικοί μας ξαναπήραν την Πόλη και
προσπάθησαν να τον αναστηλώσουν. Αλλά τελικά στην εποχή μου
λίγα είχαν γίνει και ο ναός είχε πια χάσει τη λάμψη και το κύρος του.
Καθώς περπατάγαμε με τους υπηρέτες μου, περάσαμε και από τη
Μονή Παμμακάριστου, ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια, που
ιδρύθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα. Περιέργως πώς, είδα τώρα
πολλούς μοναχούς να μπαινόβγαινουν στη μονή. Ρώτησα κι έμαθα το
γιατί. Ο σουλτάνος είχε αφήσει απείραχτο το μοναστήρι στα χέρια
των χριστιανών, γιατί εδώ πριν από μερικούς μήνες συναντήθηκε ο
ανθενωτικός Γεώργιος Σχολάριος, ο Γεννάδιος αν θυμάστε, με το
σουλτάνο Μωάμεθ και συμφώνησαν να γίνει ο Γεννάδιος πρώτος
Πατριάρχης των Ελλήνων μετά την άλωση. Γενικά το μοναστήρι είναι
μεγάλο και πλούσιο. Έχει μάλιστα δύο ναούς στα βόρεια της αυλής
του. Η κύρια εκκλησία είναι ένας μονόχωρος ναός με τρούλο που
στηρίζεται σε τέσσερις τετράγωνους κίονες. Στις αρχές του 14ου
αιώνα προστέθηκε κι ο δεύτερος ναός από τη χήρα του ιδρυτή της
μονής, για δικό της ταφικό παρεκκλήσιο. Έχει σχήμα σταυρού με