Page 77 - Η τελευταία αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

Μυστρά ακριβώς ένα χρόνο πριν από την άλωση, ο ευτυχής άντρας.
Σπούδασε στην Πόλη και μετέβη και στην Αδριανούπολη η οποία
ήταν σε τουρκικά χέρια. Τότε ο σουλτάνος ήθελε κοντά του
μορφωμένους ανθρώπους. Εκεί ο Πλήθωνας βρήκε Πέρσες και
Άραβες φιλοσόφους που γνώριζαν καλά ελληνικά από χειρόγραφα του
Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και σπούδασε δίπλα τους. Επέστρεψε
στην Πόλη, αλλά οι ιδέες του πολεμήθηκαν από την επίσημη
Εκκλησία. Εκδιώχτηκε και μετέβη στον Μυστρά όπου βρήκε
καλύτερες συνθήκες και μάλιστα δημιούργησε μια φιλοσοφική σχολή
με πολλούς μαθητές. Μεταξύ των οποίων ήμουν εγώ και τα αδέλφια
μου, και πριν από μας ο Βησσαρίωνας που έγινε επίσκοπος Νικαίας
και καρδινάλιος, ο Γεννάδιος Σχολάριος που αργότερα έγινε ο πρώτος
πατριάρχης επί τουρκοκρατίας, ο μετέπειτα λόγιος Ιωάννης
Αργυρόπουλος που δίδαξε ελληνικά στην Ιταλία και άλλοι πολλοί. Ο
Πλήθωνας διατέλεσε σύμβουλος όλων των αυτοκρατόρων του 15ου
αιώνα κι έλαβε μέρος το 1438/9 στην ενωτική Σύνοδο της Φεράρας-
Φλωρεντίας όπου έδωσε πολλές διαλέξεις για την ελληνική γλώσσα
και φιλοσοφία, μιας και ήταν ήδη διάσημος στην Ιταλία. Αγαπούσε
πολύ την Ελλάδα και έλεγε για τους Ρωμιούς ότι «εσμέν Έλληνες το
γένος, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί». Η γνώση του
για την αρχαία ελληνική γλώσσα ήταν τεράστια. Είχε γράψει διάφορα
έργα, αλλά πολλά από αυτά τα έκαψε ο πρώην μαθητής του και
μετέπειτα πατριάρχης Γεννάδιος, με τη δικαιολογία ότι ήταν τάχα
ειδωλολατρικά και σατανικά.
Θυμάμαι μέχρι σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια, ότι όταν του
είπα για την αναχώρησή μας, ο Πλήθωνας, με δάκρυα στα μάτια, με
πήρε στην αγκαλιά του –με αγάπαγε πολύ– και μου έκανε ένα δώρο.
Ήταν ένα βιβλίο του με χειρόγραφη αφιέρωση, το οποίο έχω μέχρι
σήμερα, εδώ στη Βενετία, στο δωμάτιό μου. Μου είχε πει τότε να το
φυλάξω, γιατί ήταν από τα τελευταία που είχαν γραφτεί στο χέρι.
Τον ρώτησα γιατί το έλεγε αυτό και μου είπε ότι, σύμφωνα με
πληροφορίες που είχε από το εξωτερικό, σύντομα τα βιβλία θα
τυπώνονταν. Δεν κατάλαβα τι εννοούσε και μου εξήγησε ότι στην
Ευρώπη ετοιμάζονταν μηχανές που στο μέλλον θα τύπωναν όλα τα
βιβλία. Έτσι, έλεγε, θα έβγαιναν πολύ περισσότερα αντίγραφα για