Page 78 - Η τελευταία αυτοκράτειρα του Βυζαντίου

πολύ περισσότερο κόσμο. Προφανώς όλα αυτά μου φάνηκαν παλαβά
και τον κοίταζα με απορία. Αυτός απλώς χαμογελούσε.
Πού να φανταζόμουν ότι ο άνθρωπος ήταν πολλά χρόνια μπροστά
από την εποχή του. Ήταν πάνσοφος και αποδείχτηκε και σ’ αυτό
αληθινός. Γιατί το 1449, όταν πια εγώ ήμουν στην
Κωνσταντινούπολη, ένας άνθρωπος ονόματι Ιωάννης Γουτεμβέργιος,
σε μια μακρινή περιοχή του βορρά, στις γερμανικές χώρες, είχε
πράγματι ολοκληρώσει την κατασκευή μιας τυπογραφικής μηχανής.
Και σε πενήντα χρόνια σχεδόν όλη η Ευρώπη είχε γεμίσει με αυτές
τις μηχανές.
Αλλά αυτό που ήταν πέρα και από την πιο τρελή μου φαντασίωση
ήταν το γεγονός ότι πολλά χρόνια αργότερα, εδώ στη Βενετία, εγώ θα
ήμουν αυτή που θα χρηματοδοτούσε ακριβώς το πρώτο ελληνικό
τυπογραφείο. Θα μιλήσω γι’ αυτό σε άλλο σημείο. Προς το παρόν
όμως θα περιοριστώ να αναφέρω ότι εγώ στήριξα οικονομικά την
επιχείρηση να φέρουν οι Ρωμιοί συνεργάτες μου μια τυπογραφική
μηχανή στη Βενετία. Και σήμερα, στην αυγή του 16ου αιώνα, τα
περισσότερα βιβλία τυπώνονται σε τέτοιες μηχανές. Πολλά από αυτά
τα βιβλία τα στέλνουμε κρυφά στη σκλαβωμένη πια Ελλάδα, γιατί οι
Τούρκοι απαγορεύουν το τύπωμα βιβλίων αλλά και την εισαγωγή
τους από το εξωτερικό και ειδικά από τη Βενετία.
Λοιπόν, κάπως έτσι τέλειωσε η ζωή μου στον Μυστρά εκείνη τη
χρονιά. Όταν μπήκε ο Απρίλης, ξεκίνησε το μικρό καραβάνι μας.
Ήμασταν όλες οι γυναίκες του Νοταρά, μερικοί υπηρέτες και καμιά
δεκαριά στρατιώτες, φρουρά από το κάστρο, που μας συνόδευαν
μέχρι τη Μονεμβάσια. Την επομένη πήραμε το πλοίο που ήδη μας
ανέμενε και ξεκινήσαμε για την Κωνσταντινούπολη.