Page 111 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

102

คําที่นํามาประสมกันจะเปนคําไทยกับคําไทยหรือคําไทยกับคําตางประเทศก็ได เชน
- คําไทยกับคําไทย โรงเรียน ลูกเขย ผีเสื้อ ไมเทา เปนตน

- คําไทยกับคําบาลี หลักฐาน (หลักคําไทย ฐานคําบาลี) สภากาชาด
พลเมือง ราชวัง ฯลฯ

- คําไทยกับคําสันสกฤต ทุนทรัพย (ทุนคําไทย ทรัพยคําสันสกฤต)

- คําไทยกับคําจีน เย็นเจี๊ยบ (เย็นคําไทย เจี๊ยบคําภาษาจีน) หวย
ใตดิน นายหาง เกงจีน กินโตะ เขาหุน ฯลฯ

- คําไทยกับคําเขมร ละเอียดลออ (ละเอียดคําไทย ลออคําเขมร) ของ

ขลัง เพาะชํา นายตรวจ
- คําไทยกับคําอังกฤษ เสื้อเชิ้ต (เสื้อคําไทย เชิ้ตคําอังกฤษ) พวงหรีด

เหยือกน้ํา ตูเซฟ นายแบงค ไขกอก แปปน้ํา ฯลฯ

5. การสรางคําไทยโดยการนําวิธีการของภาษาอื่นมาใช การสรางคําของภาษาอื่นที่นํามาใชใน
ภาษาไทย ไดแก

5.1 การสรางคําของภาษาบาลีและสันสกฤต คือ
ก. วิธีสมาส สมาสเปนวิธีสรางศัพทอยางหนึ่งในภาษาบาลี สันสกฤต โดยการนําคําศัพท

ตั้งแต 2 คําขึ้นไปรวมเปนศัพทใหมศัพทเดียว จะมีลักษณะคลายกับคําประสมของไทย แตคําสมาสนั้น

เปนคําที่มาขยาย มักจะอยูหนาคําหลัก สวนคําประสมของไทยนั้นคําขยายจะอยูขางหลัง เชน คําวา มหา
บุรุษ คําวา มหาบุรุษ คําวามหา แปลวา ยิ่งใหญ ซึ่งเปนคําขยาย จะอยูหนาคําหลักคือ บุรุษ ดังนั้น คําวา

มหาบุรุษ แปลวา บุรุษผูยิ่งใหญ ซึ่งตางจากภาษาไทย ซึ่งสวนมากจะวางคําขยายไวหลังคําที่ถูกขยาย
ตัวอยางคําสมาสในภาษาไทย

พลศึกษา ประวัติศาสตร ปริยัติธรรม กามเทพ เทพบุตร สุนทรพจน วิศวกรรม วิศวกร

อากาศยาน สวัสดิการ คหกรรมศาสตร วิทยาศาสตร วิทยากร พิธีกร ชีพจร มหกรรม ประวัติศาสตร
โทรทัศน โทรเลข วารสาร นิตยสาร จุลสาร พิพิธภัณฑ วินาศกรรม อุบัติเหตุ ปญญาชน รมณียสถาน

สังฆทาน กิจกรรม อุทกภัย วิทยุศึกษา หัตถศึกษา เปนตน

ข. วิธีลงอุปสรรค วิธีสรางคําในภาษาบาลีและสันสกฤตนั้นมีวิธีลงอุปสรรค (หรือบทหนา)
ประกอบขางหนาศัพทเพื่อใหไดคําที่มีความหมายแตกตางออกไป ซึ่งไทยเราไดนํามาใชจํานวนมาก เชน

อธิ + การ เปน อธิการ (ความเปนประธาน) อนุ + ญาต เปน อนุญาต (การรับรู)
อธิ + บดี เปน อธิบดี (ผูเปนใหญ) อนุ + ทิน เปน อนุทิน (ตามวัน,รายวัน)

อป + มงคล เปน อัปมงคล (ไมมีมงคล) วิ + กฤต เปน วิกฤต (แปลกจากเดิม)

อป + ยศ เปน อัปยศ (ไมมียศ) วิ + เทศ เปน วิเทศ (ตางประเทศ)

คําที่ลงอุปสรรคดังกลาวนี้จัดวาเปนคําสมาส ทั้งนี้เพราะวิธีลงอุปสรรคเปนการรวบรวมศัพท
ภาษาบาลีและสันสกฤตเขาดวยกันและบทขยายจะวางอยูหนาบทที่ถูกขยายในภาษาบาลีและสันสกฤต

การลงอุปสรรคเขาขางหนาคํา เปนวิธีการสมาสวิธีหนึ่ง