Page 112 - หนังสือเรียนภาษาไทย ม.ปลาย พท.31001

103

นอกจากนี้ การลงอุปสรรคของภาษาบาลี ถูกนํามาใชในภาษาไทยแลว ไทยเรายังนําวิธีการ
ลงอุปสรรคมาใชกับคําไทยและคําอื่น ๆ ในภาษาไทยอีกดวย เชน

สมรู หมายความวา รวมคิดกัน
สมทบ หมายความวา รวมเขาดวยกัน

ค. การสนธ ิ การสรางคําในภาษาบาลี สันสกฤต ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงรูปคํา อันเนื่องมา

จากการเปลี่ยนแปลงทางเสียง ซึ่งเราเรียกวา “สนธิ”
สนธิ เปนการเปลี่ยนแปลงเสียง การสนธิเปนวิธีการสมาส โดยการเชื่อมคําใหกลมกลืนกัน คือ

ทายเสียงคําตนกับเสียงของคําที่นํามาตอ จะกลมกลืนกัน เปนวิธีสรางคําใหมในภาษาวิธีหนึ่ง วิธีสนธิมี 3 วิธีคือ

1. สระสนธ ิ คือ การรวมเสียงสระตัวทายของคํานําหนากับสระตัวหนาของคําหลังใหกลมกลืน
สนิทกันตามธรรมชาติการออกเสียง

อะ + อ เปน อา เชน สุข + อภิบาล = สุขาภิบาล

อะ + อุ หรือ อู เปน อุ อู หรือ โอ เชน
อรุณ + อุทัย = อรุโณทัย

ราช + อุปโภค = ราชูปโภค
ฯลฯ

2. พยัญชนะสนธิ เปนลักษณะการเชื่อมและกลมกลืนเสียงระหวางคําที่สุดศัพทดวยพยัญชนะกับ

คําที่ขึ้นตนดวยพยัญชนะหรือสระ เมื่อเสียงอยูใกลกัน เสียงหนึ่งจะมีอิทธิพลดึงเสียงพยัญชนะอีกเสียงหนึ่ง
ใหมีลักษณะเหมือนหรือใกลเคียงกัน พยัญชนะสนธินี้จะมีเฉพาะในภาษาสันสกฤตเทานั้น ในภาษาบาลีไมมี

เพราะศัพทในภาษาบาลีทุกคําตองสุดศัพทดวยสระ ตัวอยาง เชน
ธต เปลี่ยน เปน ทธ เชน พุธ + ต = พุทธ

ราชน + บุตร = ราชบุตร ไทยใช ราชบุตร

กามน - เทว = กามเทว ไทยใช กามเทพ
3. นฤคหิตสนธิ สนธินิคหิตจะมีลักษณะการตอเชื่อมและกลมกลืนเสียงระหวางคําตนที่ลงทายดวย

นิคหิต กับคําที่ขึ้นตนดวยสระหรือพยัญชนะนิคหิตเทียบไดกับเสียงนาสิก ดังนั้น นิคหิตจะกลายเปนนาสิก

ของพยัญชนะตัวที่ตามมา คือ ง ญ น ณ ม ถาตัวตามนิคหิตอยูวรรคเดียวกับ ง ก็จะเปลี่ยนเปน ง ถาอยู
วรรคเดียวกับ ญ หรือ น หรือ ณ หรือ ม ก็จะเปลี่ยนเปน ญ น ณ ม ตามวรรค เชน

สํ + เกต = สังเกต (เครื่องหมายรู)
สํ + ถาร = สันถาร (การปูลาด)

สํ + พนธ = สัมพันธ

การนําวิธีการสรางคําแบบคําสมาส คําลงอุปสรรคและวิธีสนธิในภาษาบาลีสันสกฤตมาใชใน
ภาษาไทย ถือวาเปนการสรางคําหรือเพิ่มคําในภาษาไทยมีมาก