Page 220 - Phẩm Tam Quốc

Không thể phủ nhận, đoạn mô tả trên của Tư trị thông giám là có căn cứ.

Điều cơ bản là đã sử dụng chính văn trong Tam quốc chí và lời chú dẫn của
Bùi Tùng Chi, về văn từ tuy có đôi chỗ khác nhau (nói “anh hùng không nơi
dụng võ” thành “anh hùng không có đất dụng võ”) nhưng không phải là thêm
mắm thêm muối, không hề gì, phải nói là chân thực, đáng tin. Nhưng ở đây
cũng có vấn đề, mấu chốt của vấn đề là Tam quốc chí không cho chúng ta
hay cuộc trò chuyện giữa Gia Cát Lượng và Tôn Quyền là vào lúc nào. Trước
hay sau lúc cùng “mọi người” bàn bạc, thương lượng? Tam quốc chí không

nói rõ điều này. Vì vậy chúng ta muốn hỏi, phải chăng Tôn Quyền không hề
bàn bạc với ai, chỉ bằng vào cuộc trò chuyện với Gia Cát Lượng đã đập bàn
tỏ ngay thái độ?

Theo tôi, không thể nói như vậy.
Thứ nhất, Tào Tháo phát động chiến tranh không hề có ý muốn đấu với
Tôn Quyền. Tam quốc chí – Vũ đế kỷ nói rất rõ: “Tháo tự Giang Lăng đánh

Lưu Bị”, “Tháo đến Xích Bích tác chiến với Lưu Bị”. Cũng tức là, cuộc chiến
tranh này, bao gồm cả trận Xích Bích sau này, chỉ là chiến tranh giữa Tào
Lưu, Tôn Quyền bị kéo vào đó. Tào Tháo muốn đánh Lưu Bị, muốn đoạt
Kinh châu, chẳng liên quan gì tới Tôn Quyền, có chi, chỉ bằng một buổi nói
chuyện với Gia Cát Lượng, Tôn Quyền đã bị cuốn vào chốn thị phi đó, bị rơi
vào hố nước đục đó? Có người nói, Gia Cát Lượng đã dùng phương pháp

kích tướng. Như vậy là có phần quá “trẻ con”, khác gì văn học hoá lịch sử,
coi chính trị là trò đùa. Nên nhớ rằng, nhà chính trị không vì tình cảm mà
quyết định một điều gì đó, Tôn Quyền cũng không ngoại lệ. Đúng vậy, khi đó
Tôn Quyền còn trẻ, nhưng là một thiếu niên đã trưởng thành, không giống
như Tôn hầu tử trong Tây Du kí cứ bị kích là nhảy lên luôn.

Thứ hai, nội bộ tập đoàn Tôn Quyền, luôn có cách nhìn khác nhau về vấn
đề này. Không ít người chủ trương nghiêng về Tào Tháo, thậm chí là đầu
hàng Tào Tháo. Chúng ta chẳng ngại gì khi gọi đó là “Phái chủ hòa”, hoặc
“phái hàng Tào”, hoặc “phái bồ câu”. Lỗ Túc, Chu Du và những người khác
lại chủ trương liên hợp Lưu Bị, chống lại Tào Tháo. Có thể gọi đây là “phái

chủ chiến” hoặc “phái liên Lưu” hoặc “phái chim ưng”. Hai phái khác biệt rất
lớn. Tranh luận gay gắt, gọi là “văn chủ hoà, võ chủ chiến, ầm ĩ bất định”.
Đương nhiên đây là lời nói trong kịch, không thể coi là sử liệu; từ văn thần và
võ tướng để phân biệt thành hai phái, có phần không đơn giản. Nhưng “ầm ĩ
bất định” thì lại là đúng, có thể lấy những điều ghi chép trong Ngô chủ
truyện, Chu Du truyện và Lỗ Túc truyện nói “lúc này Tào công có thêm quân