Page 284 - Phẩm Tam Quốc

năm đầu (Công nguyên năm 196), lúc Tuân Úc chủ trương nghênh đón thiên

tử, Tào Tháo mới bốn mươi hai tuổi, là Duyện châu mục, là chư hầu gắn bó
với vương thất. Kế đó là mười hai năm Nam chinh Bắc chiến, đánh Viên
Thuật, giết Lã Bố, diệt Viên Thiệu, gọi hàng Trương Tú, bình định phương
bắc. Tuân Úc cũng thấy là nên và phải làm như vậy, nên đã hết sức giúp đỡ.
Kiến An năm thứ XIII (Công nguyên năm 208), Tào Tháo năm mươi tư tuổi
là Tư Không, Ký châu mục, bỏ tam công nhận chức thừa tướng, nắm trọn
quyền lớn, Tuân Úc coi là hợp tình, hợp lí, nên vẫn bày mưu tính kế giúp Tào

Tháo Nam chinh Lưu Biểu. Thậm chí tháng giêng năm Kiến An thứ XVII
(Công nguyên năm 212), Thừa tướng Tào Tháo đã năm mươi tám tuổi còn để
mình được “lên triều không phải xưng danh, vào triều không bước rảo, đeo
kiếm lên điện, như chuyện Tiêu Hà”. Đồ rằng lúc này Tuân Úc vẫn còn hài
lòng, cuối cùng thì Tiêu Hà vẫn là người trung với Lưu Bang. Nhưng lúc Tào
Tháo ngầm để hoặc ngầm bảo bọn Đổng Chiêu lo việc phong công kiến quốc

thì Tuân Úc không đồng tình nữa. Một người nhạy bén về chính trị như Tuân
Úc đã nhận ra tính nghiêm trọng của sự việc. Tuân Úc hiểu rằng, một khi Tào
Tháo lập nước, thì thiên hạ không thuộc họ Lưu nữa. Điều đó đã phá võ
đường hướng của Tuân Úc, vì vậy tuyệt đối không thể, không chấp nhận
được.

Thiên hạ chỉ có thể là họ Lưu, không thể là họ Tào. Nay nghe như chuyện
cười, nhưng thời đó lại là chuyện đúng sai lớn lao. Về vấn đề này, chúng ta
cần có một chút “hiểu biết về lịch sử”. Vì vậy tôi cho rằng, cuối cùng thì họ
Tào không tự lập thay Hán, rất có thể còn một nguyên nhân nữa, Tào Tháo

không thể đối mặt với đôi mắt ưu tư của Tuân Úc. Bởi ngay như thái độ lấp
lửng của Tào Tháo trong việc “cướp Hán”, Tuân Úc đã không đồng ý, nói chi
tới việc Tháo tự lập thay Hán. Tuân Úc mong muốn Tào Tháo khôi phục và
chấn hưng vương triều Đại Hán. Lúc này thì lý tưởng đó đã hết hy vọng.
Tuân Úc chết mà không nhắm được mắt!

Làm rõ điều này thấy không cần phải bàn xem Tuân Úc buồn mà chết hay
bị bức chết vì kết quả có khác gì nhau. Đối với một người có lý tưởng như
Tuân Úc thì không gì đau khổ hơn khi lí tưởng bị phá vỡ. Hơn nữa, Tuân Úc
cũng chẳng còn cách nào khác, không thể chạy sang với Lưu Bị chứ? Thoái
không được lại không thể cùng tiến với Tào Tháo, tiến thoái lưỡng nan, Tuân

Úc chỉ còn “con đường chết”. Dù rằng buồn mà chết, hay bị bức chết, trước
lúc chết hẳn Tuân Úc đã rất đau khổ. Thậm chí tôi chợt nghĩ, nếu Tuân Úc là
người hiện đại biết hát, hẳn trước lúc lâm chung sẽ hát mấy câu cho Tào
Tháo nghe “từ ngàn dặm tôi tìm tới ông. Nhưng ông lại không lưu tâm”.