Page 289 - Phẩm Tam Quốc

chăng người này hay mắng người, và chưa bao giờ hợp tác với người cầm

đầu? Hỏi như vậy, vấn đề sẽ rõ ràng hơn.
Trước hết, Nễ Hành không theo chủ nghĩa “bất hợp tác”. Thực tình thì Nễ
Hành rất muốn hợp tác với nhà đương cục. Hậu Hán thư – Nễ Hành truyện
nói: Nễ Hành vốn là người Kinh châu tị nạn. Khi đó, người Kinh châu tị nạn

rất đông vì Lun Biểu tạo ra một hoàn cảnh khá thoáng với nhân sĩ. Lúc này
nếu Nễ Hành đúng là cao sĩ sẽ có thể có hai cách lựa chọn. Một thì như Gia
Cát Lượng đã nói: mong giữ toàn được tính mạng trong thời loạn, không cầu
được hiển đạt vang danh với chư hầu; một nữa như Gia Cát Lượng đã làm,
chờ cơ mà động, chọn thời mà ra. Nhưng Nễ Hành lại không như vậy. Nễ
Hành không nén nổi xúc động trong lòng, rời Kinh châu xuôi xuống vùng

Hứa. Nghe nói, những lúc ra ngoài tìm cơ hội phát triển, Nễ Hành “ngầm
đem theo thứ”. Thứ, là mảnh giấy ghi tên, cũng gọi là danh thiếp. Cũng tức là
nói, Nễ Hành luôn mang theo danh thiếp bên mình, chuẩn bị đến với ông chủ
vừa ý. Như vậy có gì là không được, bấy giờ nhiều người cũng làm như thế.
Nễ Hành ra sức tìm kiếm và không sao tìm được nơi có thể “thăng tiến”. Nễ
Hành vô cùng thất vọng nên mới bắt đầu chửi bới!

Sử sách còn ghi, tại huyện Hứa vào năm Kiến An năm đầu (Công nguyên
năm 196), Nễ Hành bắt đầu chửi bới. Theo chú dẫn Điển lược của Bùi Tùng
Chi trong Tam quốc chí – Tuân Úc truyện, lúc đó Tào Tháo vừa nghênh đón

thiên tử, huyện Hứa vừa dựng đô, hào kiệt bốn phương đổ vê, nhân tài vô số.
Thế là có người tốt bụng đã khuyên Nễ Hành nên kết giao với Trần Quần, Tư
Mã Lang, nào ngờ Nễ Hành đã vênh mặt lên nói, lẽ nào ta lại kết giao với
bọn người đồ tể, bán rượu! Trần Quần tự Trường Văn, ông nội, cha, chú đều
là danh sĩ đương thời. Trần Quần là bạn của Khổng Dung, cũng là quan trong
triều, không phải là đồ tể. Tư Mã Lang tự Bá Đạt, xuất thân thế gia là trưởng
huynh Tư Mã Ý, đương nhiên cũng không phải là kẻ bán rượu. Một người

hỏi Nễ Hành, thế Tuân Văn Nhược và Triệu Trĩ Trường thì sao? Tuân Văn
Nhược tức là Tuân Úc, một nhân tài, là mưu sĩ hàng đầu của Tào Tháo; Triệu
là Đãng Khâu tướng quân thời đó, ăn rất khỏe. Thế là Nễ Hành bĩu môi nói
luôn- với bộ mặt của họ Tuân đó chỉ đáng đọc điếu văn tang lễ, và với cái
bụng ấy họ Triệu kia có thể làm giám bếp mời khách. Các vị nghĩ xem, thế là
thế nào? Tóm lại Nễ Hành chẳng coi ai ra gì, có thể vừa nãy, Nễ Hành cũng

chẳng nể nang gì, thường nói với người khác, chỉ có thằng lớn Khổng Văn Tử
(Khổng Dung), thằng bé Dương Đức Tổ (Dương Tu) còn hợp được, những
thằng bé khác chẳng có gì đáng nói. Nễ Hành nói những câu đó lúc mới hơn
hai mươi tuổi, Khổng Dung đã bốn mươi lại bị gọi “thằng lớn”! Đấy đâu phải