Page 287 - Phẩm Tam Quốc

Vậy phân biệt sao được đâu là “phản đối có thiện ý” đâu là “công kích với

ác ý”? Trong hoàn cảnh khoan dung đó, làm sao để vừa khích lệ những lời
phê bình chính đáng, vừa có thể ngăn chặn âm mưu lợi dụng dư luận làm
điều xấu? Trong khi đả kích những thế lực đối địch nên chăng phải để tất cả
đồng lòng, người người thấy nguy, chim chóc cũng lặng tiếng? Điều này là
tùy thuộc ở trình độ.

Có “ba điểm phân biệt” trong cách làm của Tào Tháo. 1- Phân biệt “đề
xuất ý kiến” và “hát điệu phản”; 2- “Gây khó dễ” và “có âm mưu”; 3- Phân
biệt “một cá nhân” và “một nhóm người”. Nếu là một cá nhân thì chỉ là gây
khó dễ, thì dù có hát điệu phản, vị tất Tào Tháo đã phải giết, như Nễ Hành.

Nễ Hành, tự Chính Bình, người quận Bình Nguyên, huyện Bàn (phía tây
nam thị trấn Nhạc Lăng, Sơn Đông ngày nay). Hậu Hán thư đem liệt vào
truyện Văn Phạm, nói là người “ít tài hùng biện”, xem ra là văn nhân, còn là
tài tử, bệnh thường của văn nhân kiêm tài tử là cậy tài ngạo mạn, chẳng coi ai

ra gì. Nễ Hành càng như vậy, nên tuy bụng đầy kinh luân, nhưng chẳng ai
dùng. Chỉ có Khổng Dung mê tài của Nễ Hành, nên đã dâng biểu lên triều ra
sức tiến cử, nói Nễ Hành đáng là đệ nhất thiên hạ, về sau lại nhiều lần tiến cử
với Tào Tháo. Bản thân họ Tào cũng rất mến người tài, cũng muốn xem mặt
vị nhân sĩ này. Nhưng Nễ Hành gặp mặt, còn nói lời đại nghịch, châm chọc
Tào Tháo. Làm sao Tào Tháo có thể chịu được như vậy? Nhưng nghĩ đến tài

khí tiếng tăm của Nễ Hành họ Tào không nỡ giết, chỉ muốn đánh gục cái uy
phong đó. Lại nghe Nễ Hành giỏi đánh trống, liền triệu Nễ Hành làm quan
trống rồi cho duyệt nghe âm tiết trong một hội lớn đông đủ quan khách. Lúc
này Nễ Hành mới chịu đến và tiếng trống mới âm vang tinh tế làm sao! Nghe
nói là “thần thái khác thường, âm tiết bi tráng, người nghe thảy đều cảm
kích”. Nễ Hành liền đi đến trước mặt Tào Tháo, nhưng quan phụ trách, lễ
nghi đã ngăn lại, phải thay y phục chuyên dùng của quan trống đã, sao nghĩ

có thể ăn mặc như thế này? Nễ Hành nói: đã vậy ta cứ cởi bỏ quần áo trước
mặt Tào Tháo, rồi cởi bỏ dần dần từng cái một, người trần như nhộng, lại từ
từ thay chế phục, không hề cảm thấy xấu hổ còn chơi trống lần nữa mới đi.
Lúc này Tào Tháo không biết nên trốn đi đâu. Có điều Tào Tháo vẫn là Tào
Tháo, họ Tào cười khà khà trước khi nói với quan khách: Ta định bụng làm
nhục Nễ Hành, chẳng ngờ ta mới là kẻ bị nhục.

Khổng Dung cũng hết sức bất bình về chuyện này đã trách cứ Nễ Hành
một thôi, đồng thời nhiều lần ca ngợi Tào Tháo là người trọng tài. Nễ Hành
bằng lòng gặp Tào Tháo. Khổng Dung mừng rỡ vô cùng, chạy đến báo tín