Page 380 - Phẩm Tam Quốc

Lưu Bị.

Dù vậy cũng không có gì lạ. Gia Cát Lượng là người lập ra quy hoạch,
nhưng không nhất thiết phải chấp hành; Bàng Thống, Pháp Chính theo Lưu
Bị nam chinh bắc chiến, tình cảm ngày một sâu sắc cũng là lẽ thường. Nhưng
điều kỳ lạ là, Quan Vũ đánh Tương Phàn, Lưu Bị tiến công Đông Ngô, sự

thực đã chỉ rõ đều là những quyết sách sai lầm, nhưng vì sao Gia Cát Lượng
không phản đối? Lúc Quan Vũ đánh Ngụy (Công nguyên năm 219), Pháp
Chính hãy còn (là Thượng thư lệnh, kiêm Hộ quân tướng quân), đương nhiên
Quan Vũ phải nghe theo Pháp Chính. Nhưng lúc Lưu Bị đánh Ngô (Công
nguyên năm 221), Bàng Thống không còn, Pháp Chính cũng đã mất (mất vào
Công nguyên năm 220), vì sao Gia Cát Lượng vẫn không nói một lời nào?

Theo Pháp Chính truyện chúng ta biết, sau khi Lưu Bị bại trận ở Khiếu Đình,
Gia Cát Lượng từng thở dài nói: nếu Pháp Hiếu Trực (Pháp Chính) còn sẽ
không như thế này. Nhất định Pháp Chính sẽ ngăn được hoàng thượng không
để hoàng thượng Đông chinh (ngăn được chúa thượng, lệnh không đi về
hướng đông). Và nếu cứ Đông chinh, cũng không thảm bại thế này (tất không
đổ vỡ hoàn toàn)!

Đây là thái độ của Gia Cát Lượng sau trận chiến Khiếu Đình và đây cũng
là tài liệu duy nhất còn ghi lại trong sử sách. Phải chăng đây là điều sau này
Gia Cát Lượng mới hiểu được? E không phải. Nhưng nếu là đúng thì lẽ nào

chờ “xong việc Gia Cát Lượng mới nói”? Trên thực tế thì Gia Cát Lượng có
điều khó nói. Mọi người đều biết, trong quy hoạch chiến lược của mình Gia
Cát Lượng chủ trương “giao hảo với Tôn Quyền”, với Tôn Quyền “có thể
giúp, không thể lấy”. Xét về điểm này, Gia Cát Lượng không mấy tán thành
việc đánh Ngô. Nhưng lại không nói. Vì sao không nói? Có thể là Gia Cát
Lượng không muốn mất Kinh châu hoặc mang tâm lý may rủi trong trận
chiến Khiếu Đình. Nhưng cũng không thể loại bỏ một khả năng nữa, biết,

nhưng nói thì có tác dụng gì, chi bằng không nói.
Vậy, có chứng cứ gì về khả năng sau cùng không? Có. Chứng cứ có ngay
trong câu nói của Gia Cát Lượng: “nếu Pháp Hiếu Trực còn thì có thể ngăn

được chúa thượng”. Ý tứ câu nói đã rất rõ: thứ nhất, Lưu Bị chỉ nghe theo
Pháp Chính. Nếu Pháp Chính phản đối, Lưu Bị sẽ không đánh Ngô. Thứ hai,
Pháp Chính không còn, Lưu Bị không nghe lời người khác, kể cả lời của Gia
Cát Lượng. Hiển nhiên, quan hệ của Pháp Chính, và Gia Cát Lượng với Lưu
Bị có khác nhau. Lưu Bị coi Gia Cát Lượng “kính trọng như khách”, đối với
Pháp Chính thì “nghe lời theo kế”. Và đây cũng có thể coi là một trong những