Page 421 - Phẩm Tam Quốc

Uyển và những người khác đều phát hiện “Ngụy Diên mưu phản” là án oan

(Tưởng Uyển cho rằng ý của Ngụy Diên chỉ là muốn giết Dương Nghi,
không bội phản). Thêm vào đó Ngụy Diên là Túc tướng, có chiến công,
đương nhiên là phải “nhắc lại công lao trước”, lấy lễ hậu táng. Tức là đã rửa
sạch tội của Ngụy Diên.

Đương nhiên, đây chưa phải là hai bằng chứng quá chặt chẽ. Bằng chứng
chặt chẽ phải là văn bản chính thức của triều đình Thục Hán. Nhưng chỉ sợ
không bao giờ chúng ta tìm được. Có điều, chúng ta vẫn có thể đưa ra một
bằng chứng phụ, đó là cái chết của Dương Nghi. Thông thường thì nếu Ngụy
Diên mưu phản thật, hoặc triều đình Thục Hán đã xác nhận là thật, thì Dương
Nghi là đại anh hùng “có công bình phản”, sau khi về triều tất sẽ được trọng

thưởng. Bản thân Dương Nghi hẳn cũng nghĩ vậy. Tam quốc chí – Dương
Nghi truyện nói Dương Nghi “vừa đưa quân về, lại vừa giết Diên, tự nghĩ
công lao to lớn, đáng được thay Lượng lo chính”. Nhưng sự thực là thế nào?
Chỉ được phong Trung tướng quân, hữu chức vô quyền, trong tay không còn
một tên lính (có gì mà thống lĩnh), thực tế là nhàn rỗi (rỗi rãi mà thôi). Thay
thế Gia Cát Lượng lại là Tưởng Uyển, một người tư cách từng trải, tài năng
và cống hiến đều không bằng Dương Nghi.

Dương Nghi thấy vậy, đùng đùng nổi giận, lòng dạ xốn xang, nộ khí ngút
trời. Cách nói trong Tam quốc chí – Dương Nghi truyện là “oán hận thành

lời, tiếng than thở phát ra từ nội tạng”, cũng tức là oán trách phẫn nộ hiện ra
mặt, những lời bất mãn hằn trên miệng. Kết quả là mọi người sợ Dương Nghi
nói lời sai trái, mất tiết chế, phạm húy kỵ, không dám đến gặp (người thời đó
sợ nói lời bất tiết, không dám đến theo), còn mỗi Hậu quân sư lui tới an ủi.
Dương Nghi đã ầm ĩ với Phí Y, nói rất nhiều, nói đủ chuyện. Còn Phí Y, chỉ
nghe mà không nói. Cuối cùng, Dương Nghi đã nói, nghĩ lại lúc thừa tướng
vừa qua đời, ta đưa toàn quân “đến với họ Ngụy” thì làm gì có cảnh đơn độc

chán chường như bây giờ? có hối cũng đã muộn!
Dương Nghi nói lời “phản động cực đỉnh”, Phí Y cũng không thể vì “tình
riêng mà không báo”. Phí Y đã mật báo và kết quả là, vào năm Kiến Hưng

thứ XIII (Công nguyên năm 235), Dương Nghi bị phế làm dân thường, đày
tới quận Gia – Dương Nghi ra quận Gia, không chịu hối cải, lại dâng thư phi
báng triều đình, nói năng bừa bãi, triều đình phải hạ lệnh bắt giam vào ngục.
Cuối cùng, Dương Nghi tự sát, vợ và con trở về Thục quận. Lúc này cách lúc
Ngụy Diên bị giết (tháng tám năm Kiến Hưng thứ XII) chưa đầy một năm.
Theo tôi, lúc này chính là lúc triều đình Thục Hán có thể bình phản cho Ngụy