Page 473 - Phẩm Tam Quốc

§45. TÌNH TRỜI HẬN BIỂN

Tào Tháo, Tôn Quyền, Lưu Bị, Gia Cát Lượng là người lãnh đạo chủ yếu
thời Tam Quốc. Đặc điểm của họ là biết dùng người, vì vậy mới được mọi

người ủng hộ, tạo nên thế chân vạc. Nhưng tác phong và cách làm của từng
người là khác nhau. Vậy đặc điểm của Tôn Quyền là gì? Tác phong của Tôn
Quyền biểu hiện ở mặt nào? Và được hình thành như thế nào, đã đầy đủ
chưa?

Ở tập trước, chúng ta đã nói sơ qua về con đường thành công của Tôn
Quyền. Ở đây, chúng ta nhìn thấy nguyên nhân về mặt sách lược chính trị và
tố chất con người Tôn Quyền, tức là lòng có chí lớn, không lộ sự sắc bén,
hiểu đời biết thế, co được duỗi được. Như lời Triệu Tư – sứ thần nước Ngô,
tức là “hùng lược”. Nhưng đây chỉ là một trong những nguyên nhân khiến
Tôn Quyền thành công. Muốn nói tương đối toàn diện e phải dùng tám chữ

trong lời bình Ngô chủ truyện của Trần Thọ là “Uốn mình nhẫn nhục, sử
dụng kế hay”. Trần Thọ cho rằng, vì thế nên Tôn Quyền mới có thể độc
chiếm Giang Đông (tự chiếm Giang Biểu), hình thành thế chân vạc. Cũng tức
là nói, Tôn Quyền thành công vì có ba nguyên nhân: nhẫn nhục với trọng
trách, túc trí đa mưu, khéo biết dùng người. Hai nguyên nhân đầu, ít nhiều đã
nói ở tập trước. Ở tập này, chúng ta nói tới cách dùng người của Tôn Quyền.

Chúng ta đều biết, Tam Quốc là thời đại nhân tài như mây gió gặp gỡ. Tào
Tháo, Tôn Quyền, Lưu Bị, Gia Cát Lượng là những người lãnh đạo chủ yếu
của thời Tam Quốc và đều là những người giỏi dùng người. Đúng như lời

Triệu Dực nói trong Nhị thập nhị sử trát ký, “nhân tài thịnh nhất ở thời Tam
Quốc, chủ của thời Tam Quốc đều biết dùng người, nên được nhiều người
ủng hộ, mới thành được thế chân vạc”. Nếu cần có “bảng xếp thứ tự” (chỉ là
việc dùng người; không phải đánh giá toàn diện) thì Tào Tháo là người xếp
hàng đầu. Tào Tháo giỏi dùng người, từng nổi tiếng thời đó. Tôn Quyền nói
về cách dùng người của Tào Tháo “Từ xưa ít có”. Tôn Quyền đã nói với Gia
Cát Lượng như vậy, ý muốn nói, Tào Ngụy ngày một sa sút “Phi so với Tháo,
vạn lần không bằng, nay Duệ không bằng Phi, do Phi không bằng Tháo vậy”.

Nhưng Tôn Quyền đánh giá Tào Tháo lại rất “nghiêm khắc”. Theo Tam quốc
chí – Gia Cát Cẩn truyện, Tôn Quyền nói với Gia Cát Lượng, Tào Tháo có
phần quá đáng khi sát phạt (dùng sát phạt là hơi quá); về phần li gián thân
tình cốt nhục thì thực khốc liệt (li gián cốt nhục người khác quá khốc liệt).
Còn như việc dùng người (Khanh tướng), xưa nay ít thấy (từ xưa ít có).

Lời của Tôn Quyền có thể nói lại. Nói Tào Tháo “sát phạt có phần quá