Page 62 - STRATEGIES FOR BUDDHISM PROPAGATION OF OVERSEAS DHAMMADUTA BHIKKHUS (PH.D.)

๔๔

ความขัดเกลา อาการที่น่าเลื่อมใส การไม่สะสม การปรารภความเพียร โดยอเนกปริยาย ทรงท า
ธรรมีกถาที่สมควรแก่เรื่องนั้น ที่เหมาะสมแก่เรื่องนั้นแก่ภิกษุทั้งหลาย แล้วรับสั่งว่า

ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตอุปัชฌายะ อุปัชฌายะจักตั้งจิตสนิทสนมในสัทธิวิหาริกฉันบุตร
สัทธิวิหาริกจักตั้งจิตสนิทสนมในอุปัชฌายะฉันบิดาเมื่อเป็นเช่นนี้ อุปัชฌายะและสัทธิวิหาริก

นั้น ต่างจักมีความเคารพ ย าเกรงประพฤติกลมเกลียวกันอยู่ จักถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์

ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุทั้งหลาย ก็แลสัทธิวิหาริกพึงถืออุปัชฌายะอย่างนี้
๙๔
วิธีถืออุปัชฌายะสัทธิวิหาริกนั้น พึงห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า ไหว้เท้านั่งกระโหย่งประคอง

อัญชลีแล้วกล่าวค าอย่างนี้ ๓ หน ท่านเจ้าข้า ขอท่านจงเป็นอุปัชฌายะของข้าพเจ้า ท่านเจ้าข้า
ขอท่านจงเป็นอุปัชฌายะของข้าพเจ้า ท่านเจ้าข้า ขอท่านจงเป็นอุปัชฌายะของข้าพเจ้า อุปัชฌายะ
๙๕
รับว่า ดีละ เบาใจละ ชอบแก่อุบายละ สมควรละ หรือ รับว่า จงยังความปฏิบัติให้ถึงพร้อมด้วยอาการ
อันน่าเลื่อมใสเถิด ดังนี้ ก็ได้ รับด้วยกาย รับด้วยวาจา รับด้วยกายด้วยวาจาก็ได้ เป็นอันสัทธิวิหาริก

ถืออุปัชฌายะแล้ว ไม่รับด้วยกาย ไม่รับด้วยวาจา ไม่รับด้วยทั้งกายและวาจา ไม่เป็นอันสัทธิวิหาริกถือ

อุปัชฌายะ

ในประเด็นนี้จะเห็นถึงความเป็นมาในเรื่องของพระอุปัชฌาย์ เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จไป

โปรดปัญจวัคคีย์โดยการแสดงพระธรรมเทศนาเรื่องธัมมจักรกัปปวัตตนสูตร ณ ป่า
อิสิปตนมฤคทายวัน เขตกรุงพาราณสี ภายหลังที่พระองค์ได้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้วเมื่อ

พระองค์ทรงแสดงธรรมกัณฑ์แรกจบลง ท่านอัญญาโกณฑัญญะได้ดวงตาเห็นธรรม จึงกราบทูลขอ

บวชต่อพระพุทธเจ้าโดยพระองค์ทรงตรัสว่า “เธอจงเป็นภิกษุมาเถิด” แล้วตรัสต่อไปว่า “ธรรมอันเรา
๙๖
กล่าวดีแล้ว เธอจงประพฤติพรหมจรรย์เพื่อท าที่สุดทุกข์โดยชอบเถิด” นั้นเป็นการเริ่มต้นของการมี
พระอุปัชฌาย์โดยพระพุทธองค์ (เอหิภิกขุอุปสัมปทา) ซึ่งในเวลาต่อมา จึงทรงอุปสมบทให้กับ
๙๗
พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานามะ และพระอัสสชิ ตามล าดับ เริ่มแรกทีเดียวนั้นพระพุทธเจ้า
ทรงให้การอุปสมบทด้วยพระองค์เอง เมื่อภิกษุทั้งหลายได้พากันน าผู้ต้องการบวชมาเพื่อกราบทูลขอ

อนุญาต เป็นจ านวนมากขึ้น ๆ พระองค์จึงร าพึงว่า
บัดนี้ภิกษุทั้งหลายพาเหล่ากุลบุตรผู้มุ่งบรรพชา และมุ่งอุปสมบทมาจากทิศนั้น ๆ จาก

ชนบทต่าง ๆ ด้วยตั้งใจว่า พระผู้มีพระภาคจักทรงให้พวกเขาบรรพชาอุปสมบท ท าให้เกิดความ

๙๔ วิ.ม. (ไทย) ๔/๘๐/๘๘.
๙๕ วิ.ม. (ไทย) ๔/๘๐/๙๑.

๙๖ วิ.ม. (ไทย) ๔/๒๕/๑๘.
๙๗ วิ.ม. (ไทย) ๔/๒๖/๑๙.