Page 45 - Теория кавитации
P. 45
+
+
аса маңызды Na /K -АТФаза – аденозинтрифосфаттық тасымалдаушы және зат
алмастырушы механизм-тетігі.
+
+
7-Сурет. Аса маңызды механизм-тетік Na /K -АТФазаның құрылымы, сипаттамалары.
Тағы бір маңызды жасушалық деңгейдегі метаболизмді қалыпты жағдайда
атқаруға септігін тигізетін нәрсе – бластоцельді, яғни бластоцист жасушасының
ішінде жинақталатын сұйықты қалыптастыру, оның негізгі құрамы әрине – су.
Мінеки, сондықтан да, төменгі 8-суретте осы судың трофэктодерм жасушалық
қабаттарынан өтіп жинақталуын көрсететін үш механизм-тетік бейнеленген.
8-Сурет. Биологиялық мембрана арқылы судың қозғалысына жауапты механизм-тетіктер.
Су әлбетте липидтік қосқабат арқылы i) жай диффузия арқылы, ii) ферменттер мен иондар
дүркін-дүркін тасымалданатын қалыптасқан транспорттардың көмегімен, iii) мембранадағы
экспрессиялық саңылаулар арқылы.
Жоғарыда айтылған метаболизм механизмдерінен белгілі бір мағынада
кавитация – көпіршік-атудың рөлі туралы не айта аламыз? Ең алдымен, біз жұмыс
авторларының [41], яғни, бластоцистті “кавитация” деп атап, пайдаланғанын
ризашылықпен айтып өтуіміз керек. Әрине, олардың бластоцист-трофэктодерм
жұптасқан ұғымы туралы: бластоцист жасушасы трофэктодерм құрылымымен
конвертше қапталған “көпіршік” деп қабылдаған тұжырымы онша дұрыс емес.
Бірақ-та, белгілі детективтік кинода айтылатындай – “шындық жақын жерде!”
болды және де біз оны авторлардың соңғы мәлімдемесін пайдаланып ашамыз [41]:
- трофэктодерм кавитация – көпіршіктену оқиғаларын бастау және реттеу
қабілетіне ие болады, бұл бластоцист қуысында жинақталатын бластоцелі ретінде
сұйықты тасымалдауды және сақтауды жеңілдететін гендік өнімдерді
қалыптастырады [41]; басқаша – біздіңше айтқанда, мұндағы бластоцист
қуысында микро-жарылыс түріндегі кавитацияның негізгі ұғымы басты рөлді
44
