Page 59 - หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน

52

เรื่องที่ 2 การสุขาภิบาลอาหาร

การสุขาภิบาลอาหาร (Food Sanitation) หมายถึง การดําเนินการดวยวิธีการตางๆ ที่จัดการเกี่ยวกับ

อาหารทั้งในเรื่องของการปรับปรุง การบํารุงรักษา และการแกไขเพื่ออาหารที่บริโภคเขาไปแลวมีผลดีตอ

สุขภาพอนามัยโดยใหอาหารมีความสะอาด ปลอดภัยและมีความนาบริโภค
อาหาร หมายความวา ของกินหรือเครื่องค้ําจุนชีวิต ไดแก

1. วัตถุทุกชนิดที่คนกิน ดื่ม อม หรือนําเขาสูรางกายไมวาดวยวิธีใดๆ หรือในรูปลักษณะใดๆ แต

ไมรวมถึงยา วัตถุออกฤทธิ์ตอจิตและประสาท หรือยาเสพติดใหโทษ
2. วัตถุที่มุงหมายสําหรับใชหรือใชเปนสวนผสมในการผลิตอาหาร รวมถึงวัตถุเจือปนอาหาร สี

และเครื่องปรุงแตงกลิ่น - รส

2.1. ความสําคัญของการสุขาภิบาลอาหาร
อาหารเปนปจจัยสําคัญของมนุษย ทุกคนตองบริโภคอาหารเพื่อการเจริญเติบโตและการดํารงชีวิตอยู

ได แตการบริโภคอาหารนั้นถาคํานึงถึงคุณคาทางโภชนาการ ความอรอย ความนาบริโภคและการกินใหอิ่ม

ถือไดวาเปนการไมเพียงพอ และสิ่งสําคัญที่ตองพิจารณาในการบริโภคอาหารนอกเหนือจากที่กลาวแลว คือ

ความสะอาดของอาหารและความปลอดภัยตอสุขภาพของผูบริโภค ทั้งนี้เพราะวาอาหารที่เราใชบริโภคนั้น
แมวาจะมีรสอรอย แตถาเปนอาหารสกปรกยอมจะมีอันตรายตอสุขภาพของผูบริโภค กอใหเกิดอาการปวด

ทอง อุจจาระรวง อาเจียน เวียนศีรษะ หนามืด ตาลาย เปนโรคพยาธิทําใหผอม ซูบซีด หรือแมแตเกิดการ

เจ็บปวยในลักษณะเปนโรคเรื้อรัง โรคที่เกิดนี้เรียกวา “โรคที่เกิดจากอาหารเปนสื่อนํา” ลักษณะความรุนแรง
ของการเปนโรคนี้ ขึ้นอยูกับชนิดและปริมาณของเชื้อโรค หนอนพยาธิ หรือสารพิษบริโภคเขาไป ควร

แกปญหาดวยการใหคนเราบริโภคอาหารที่สะอาดปราศจากเชื้อโรค หนอนพยาธิ และสารพิษ นั่นคือจะตอง

มีการจัดการและควบคุมอาหารใหสะอาด เรียกวา การสุขาภิบาล

2.2. ปจจัยที่เปนสาเหตุสําคัญทําใหอาหารสกปรกและการเสื่อมคุณภาพของอาหาร
ปจจัยที่เปนสาเหตุสําคัญทําใหอาหารสกปรก

อาหารสกปรกไดเนื่องจากมีสิ่งสกปรกปะปนลงสูอาหาร สิ่งสกปรกที่สําคัญและมีพิษภัยตอ

ผูบริโภค คือ เชื้อโรค หนอนพยาธิ และสารพิษ สิ่งเหลานี้สามารถลงสูอาหารไดโดยมีสื่อนําทําใหปะปนลง
ไปในอาหาร ในกระบวนการผลิต การขนสง การเตรียม การปรุง การเก็บ การจําหนาย การเสิรฟอาหาร เปนตน

ซึ่งลักษณะการทําใหอาหารสกปรกเกิดขึ้นได ดังนี้

1. สิ่งสกปรก เชน เชื้อโรค หนอนพยาธิ และสารพิษ
2. สื่อนํา เชน แมลง สัตว บุคคล (ผูสัมผัสอาหาร) ภาชนะและอุปกรณสัมผัสอาหาร สิ่งแวดลอม

น้ํา ดิน ปุย อากาศ ฝุนละออง ฯลฯ

3. กระบวนการที่เกี่ยวของกับอาหาร เชน การผลิต การขนสง การเตรียม การปรุง การเก็บ การ

จําหนาย การเสิรฟ ฯลฯ
4. ผูบริโภค