Page 37 - ΑΝΤΙ - Τεύχος 22

κινδύνους. Κι οἱ κίνδυνοι αὐτοὶ εἶναι ὅτι οἱ γιατὶ πιστεύανε πῶς στὴν ποσότητα βρίσκεται

. mnva
πρῶτες μαρτυρίες γιὰ σύγχρονες καθυστέρη- ἡ δύναμη (Ἡρόδοτος Ι 136).

μένες φυλές, ποὺ εἴχαμε ἀπὸ ἱεραποστόλους ἣ Οἱ δυὸ αὐτοὶ καταμερισμοὶ (ὁ φυλογονικὸς

περιηγητές, πολλὲς φορὲς δὲν ξέρουμε κατὰ κι 6 καταμερισμὸς ἡλικίας) σιγὰ-σιγά παγι-

πόσσ ἀποδίδουν σωστὰ τὴν κατάσταση, γιατὶ ῶνονται καὶ κατακυρῶνονται θεσμικά. Ἡ κα-

ἑρμηνεύουν τὰ φαινόμενα μὲ βάση δικὰ τους τακύρῶση αὐτή, μὲ τὴν ὑποχρεωτικὴ ἰσχὺ ποὺ

πολιτιστικά στοιχεῖα μεταφερμένα σὲ μιὰ ἔχει, βοηθάει στῆν ἐξειὸἵκευση. Ἡ ὲξειδί-

κοινωνία που δὲν ἔχει τὸ ἀντίστοιχό τους. κευση, μιᾶς κι ἀποκόβει τὸ μέλος ἢ ὁρισμένα

Ἢ πολλὲς φορὲς έτσι τὰ καταλάβαιναν ἢ μέλη ἀπ’ τὴ γενικὴ δραστηριότητα, ὑποχρεώνει

τοὺς διέφευγαν ούσιῶδη στοιχεῖα ἤ, ἀκόμα, στὴ συνεργασία. Ἡ συνεργασία, ἀπ’ τὴ μεριά

τὰ χρωμάτιζαν ἀνάλογα μὲ τὶς ὃικές τους της, διασφαλίζεται ἀπὸ ὡρισμένους κανόνες

ἀντιλήψεις καί προκαταληψεις. Ἕνας δεύτε- που ἀποτελοῦν τὸν τρόπο λειτουργίας τους,

ρος κίνδυνος εἶναι ὅτι οἱ νεότεροι ἑρμηνευτὲς "OM αὐτά, ἀπὸ πολλὲς πλευρὲς ὁδηγοῡν οτὴν

καὶ έθνολόγοι, ἰδιαίτερα ἐκεῖνοι ποὺ ἐφαρμο- ἀναγκαιότητα ὕπαρξης ἑνὸς ἀναγκαίου ὀργά-

σαν (καὶ σωστὰ) τῆ μέθοδο τῆς συγκριτικῆς νου αὐτῆς τῆς συνεργασίας, ποὺ βγαίνει ἔξω

ἐθνολογίας, πολλὲς φορες ὁδητοῦνται σὲ μιά Ἐρυθρόμορφο Ἀθηναϊκὸ ἀγγεῑο τοῦ τέλους τοῦ ἀπὸ τὰ «φυσικὰ» πλαίσια τῆς βιολσγικῆς ζωῆς

, . 6ου aid)va 11.x.
ἐπικίνδυνη σχηματοποίηση. Μέσα ἀπὸ r6 ἀπέ- τοῦ ἀνθρώπου-ζώου καὶ μπαίνει στῆ σφαίρα

ραντο έθνολογικὸ ὑλικό, διαλέγουν τὰ στοι- τά πρόσωπα τῆς προηγούμενης μὲ μένα γενιᾶς τῆς ἀνθρώπινα κοινωνικῆς ζωῆς. Καὶ τ’ ὁρ-

χεῖα ποὺ ταιριάζουν μὲ τὶς ἀπόψεις ἣ τὸ προ- είναι πατέρες καὶ μανάδες μου. Κι ὅλα τὰ γανο αὐτὸ φυσικά εῖναι ἡ γλῶσσα. Τὸ μέσο

κατασκευασμένο σχῆμα τους καὶ τὰ δημοοι εύ- πρόσωπα τῆς μετά ἀπὸ μένα γενιάς εἶναι γιοὶ έπικοινωνίας, τὸ μέσο γιά τὴ μεταβίβαση πλη-

ουν, ἀφήνοντας κατὰ μέρος πλῆθος ἄλλες καὶ κόρες μου. Δηλαδὴ βασικὰ ὑπάρχουν τρεῖς ροφοριῶν, σκέψεων, συμφωνημένων τρόπων

περιπτωσεις ἀνάλογες, ποὺ δὲν έχουν σχέση με συγγενικὲς ὁμάδες, ὅπου τὰ πρόσωπα κάθε γε- ζωῆς, δηλαδὴ τελικὰ ὁρισμένων «κανόνων».

τὴν ἑρμηνεία τους ἣ ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ νιάς εἰναι κι οἱ γονισὶ τῆς ἄλλης. Ἀνάμεσα στα Ἀπ’ αὐτῆ τὴ στιγμή, μ’ αὐτὲς τὶς συμβάσεις

αὐτήν. Γι’ αὐτό, κυρίως, κατηγορήθηκε ὁ με- πρόσωπα τῆς ἴδιας γενιάς, δὲν ὑπάρχει κανέ- γεννιέται r6 «κοινωνικὸ συμβόλαιο», ὅπως θά

γάλος James Frazer, γιὰ τὴν ἑρμηνεία τοῦ τοτε- νας σεξουαλικὸς περιορισμός. Ἡ «ἀδελφομι- ’λεγε 6 Ρουσσω. Γεννιέται ἡ ἰδέα κι ἡ μορφὴ

μισμοῦ, καί σὲ μεγάλο βαθμὸ δίκαια. Ἐν τού- ξία» δέν ἀποτελεῖ ταμπού. Ἴσια-ἴσια, εἰναι ὁ τῆς κομγωνικῆς ὀργάνωσῃς, που ἓκφραση καὶ

τοις ῆ λαθεμένη χρησιμοποίηση τῶν στοιχείων κανόνας τῆς γενετῆσιας σχέσης (ἐνδογαμία). τρόπος λειτουργίας της εῖναι οἱ θεσμοί.

ἀπὸ τὸν Frazer δὲν ἀναιρεῖ αὐτὴ καθεαυτὴ τὴν Τὰ πρόσωπα κάθε γενιάς εἶναι κι οἱ φυσικοὶ Ἡ κοινὴ λοιπὸν συμφωνία, γιὰ τὴν κοινω-

ύπαρξη τοῦ φαινομένου τοῦ τοτεμισμοῦ, ὅπως ἀναμεταξύ τους ἐρωτικοί παρτεναίρ, χωρίς νικά πιὰ ἀναγνωρισμένη προστασία τῶν παι- ι

λαθεμένα, κατά τὴ γνώμη μου, ἐπιχειρεῖ νὰ αὐτὸ νά ἐμποδίζει καὶ τὸ σμίξιμο ἀνάμεσα στὴ διῶν, εἶναι ἡ πρώτη μορφὴ Γάμου. Ὁ Γάμος,

ἀποδείξει 6 Strauss. Ἂν σημειῶνω αὐτὴ τὴν μία καὶ την ἄλλη γενιά (βλ σχῆμα 1). δηλαδή, εἶναι ἕνας κοινωνικὸς θεσμός, ἕνα

παρατήρηση, εἶναι γιατὶ δὲν θέλω νὰ νομιστεῖ

πὼς τὰ παραδείγματα ποὺ έξέθεσα εἶναι

ἐκεῖνα που ἐπέλεξα ἐπειδὴ μὲ βόλευαν. Ἁπλῶς TAamouzkc EYZTHMA ZYI’I'ENEIAZ I

στῆ θεωρητικὴ ἀνάλυση, ὀδηγήθηκα ἀπὸ πολ-

λες ἀνάλογες μαρτυρίες ἀρχαίων καὶ σύγχρο-

νων συγγραφέων. Εἶναι περιπτώσεις ποὺ δὲν Πίναξ ’1

μποροῦν να περάσουνε «ντούκου», ἀλλὰ έχουν

ξεχωριστη, νομίζω, σημασία καὶ θὰ πρέπει νὰ lävâpss: Πατερὰὅες μου δυναῑυε5; μητέρες μου

μάς προβληματίσουν. _ ·

Ὁ όμαδικὸς γάμος μὲ τὸν καιρὸ μονιμοποι-

όταν περισσότερο. Είναι χαρακτηριστικὸ ὃτι

οἱ Ἀγάθυρσοι, ἕνα σκυθικὸ φύλο, εἶχαν τίς

γυναῖκες τους κοινές, για νά ’ναι ὅλοι ἀόὲλφια,

κι ἀφοῡ θά ’ταν συγγενεῖς, δὲν θά ’χαν φθόνο μετὰ and μὲιισ γευιὰ

οὔτε ἐχθροὺς μεταξύ τους (Ἡρόδοτος IV 104). 11611516 ηοιδιὸ.

Οἱ Γαλακτσφάγοι, ἄλλη σκυθικῆ φυλή, ὅπως

παραδίδει 6 Νικόλαος Δαμασκηνὸς (Fr. 123), f ὀῖςὸριςκ ἶςιοί μου κορίεεια ;κὸρε5 μου J

εἰχαν τὴν περιουσία καὶ τὶς γυναῖκες κοινὰ κι

ὀνόμαζαν ὅλους τοὺς μεγαλύτερους, πατέρες

τους, ὅλους τοὺςνεότερους, γιοὺς κι ὅλους τοὺς Προηγούμενα σημείωσα πῶς 6 πρῶτος κα- σύνθετο πολιτιστικὸ φαινόμενο, ποὺ ἡ κύρια

συνομήλικους ἀὸἑλφια. Ἀλλ’ αὐτὸ ἀκριβῶς ταμερισμὸς ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους ῆταν 6 ἀποστολῆ του εἰναι ἡ· ἐκπλήρωοη ὁρισμένων

εἶναι τὸ ταξινομικὸ σύστημα συγγένειας A. Ὁ φυλογονικός, αὐτὸς δηλ. ποὺ προέκυψε ἀπὸ τὴ βασικῆς σημασίας κοινωνικῶν λειτουργιῶν,’

πρῶτος ποὺ έξέτασε κι ἀνασυγκρότησε τὸ τα- διαφορετικὴ βιολογικὴ κατασκευὴ καὶ λει- ὅπως ἡ φροντίδα καί τὸ μεγάλωμα τῶν παι-

ξινομικὸ σύστημα μελετῶντας τὴ συγγενικὴ τουργία τους. Ταυτόχρονα, ὑπάρχει κι ἕνας διῶν, ἡ συντήρηση τοῦ «νοικοκυριοῡ» καὶτῶν

ὀργάνωση καθυστερημένων λαῶν τῆς έποχῆς ἀλλος «φυσικὸς» (κι ὅταν λέω φυσικός, ἐννοῶ ἀλλων σύμφυτων μὲ τὴν ὁμαδικὴ «οῖκογένεια»

του, καί συγκεκριμένα τῶν έρυθρόδερμων πὼς τὸν ἐπιβάλλει ἡ ἴδια πιά ἡ ζωὴ) καταμερι- ἀναγκῶν, ὲνῶ ἡ καθαρὰ βιολογικὴ ἀνάγκη καὶ

Ἴροκέζων, ἦταν 6 μεγάλος Louis Morgan στὸ σμὸς ἐργασίας. Εἶναι αὐτὸς ποὺ προκύπτει ἀπ’ λειτουργία τῆς σεξουαλικῆς ἰκανοποίησης, σὲ

έργο του Ancient Society. Ἀπὸ τότε μέχρι σή- τὴ διαφορὰ ἡλικίας. Τὰ παιδιά εἶναι ἀδύναμα σχέση μὲ τὰ προηγούμενα, παίζει πολὺ μικρό-

μερα, ῆ ἔρευνα συνεχίσθηκε κι ἐμπλουτίστηκε. κι έχουν ἀνάγκη ἀπὸ προστασία, ἀπ’ τὴ μιὰ τερο ρόλο. Τὸ ὑλικὸ βάθρο τοῦ γάμου εἶναι α)

Παρὰ τὴ συνωμοσία σιωπῆς ποὺ ἀρχικὰ ἑπι- μεριά, κι ἀπὸ τὴν ἀλλη, νά πάρουν ὅλη τὴν ἡ ἐτερόφυλη σχέση που ἀποτελεῖ τὴν πηγὴ τῶν

χειρῆθηκε ἐνάντια στὸ ἓργο του καί τὸν κατο- κοινωνικὴ πείρα ποὺ έχει ἀποκτηθεῖ ὅσον παιδιῶν, β) τὰ παιδιά, δηλ. τὰ νεαρὰ μέλη τῆς

πινὸ πόλεμο ποὺ ὑπέστη, τὰ βασικὰ συμπερά- ἀφορά τὴ ζωὴ (κι ὅταν λέω ζωή, τὴν ἐννοῶ ὁμάδας, κι ἡ ἀνάγκη διασφάλισής τους, ὄχι

σματά του παραμένουν ἀκόμα ἀπαρασάλευτα. στὴν πιὸ πλατιά της σημασία), ὥστε νὰ γίνουν μονάχα για τὸ παρόν, ἀλλὰ κυρίως γιὰ τὸ μέλ-

Ὁ George Thomson προεξέτεινε τὴ μελέτη αὐτὴ χρήσιμα (<<παραγωγικά>>, «ένεργὰ») μέλη τῆς λον, Ἡ προοπτική, Θά ’λεγα, ὅσον ἀφορᾱ τὴ

στὸ ἰνδοευρωπαῖκὸ συγγενικὸ σύστημα κι ὁμάδας. σημασία τῶν νεαρῶν γόνων γιά τὴν ὁμάὸα, εἷ-

ἀπόδειξε πῶς τὸ τελευταῖο σχετίζεται μὲ τὸ Ἀλλά κι οἱ γέροντες ὁὲν μπορούν νὰ πάρουν ναι ὁ θεμέλιος λίθος τοῦ Γάμου καὶτῆς κοινω-

ταξινομικὸ (βλ, τὰ ἔργα του «Μελέτες στὴν ὲνεργὸ μέρος στὸ κυνήγι. Μποροῠν ὅμως, λόγω νικῆς συγκρότησης μὲ βάση τὴ συγγένεια. Στὴ

Ἀρχαία Ἑλληνικὴ Κοινωνία», τὸ «Προῖστο- πείρας, νὰ βοηθήσουν γενικότερα καὶ μάλιστα φάση αὐτή, εῖπαμε πὼς 6 Γάμος εἶναι ΟΜΑ-

ρικὸ Αἰγαῖο» καὶ τὸ «Αἰσχύλος καὶ Ἀθῆ- ἀποφασιστικά. Γιατὶ οτὴ φάση αὐτή, ἡ γνῶση ΔΙΚΟΣ. Γιὰ νὰ γίνει ἀκόμα πιὸ κατανοητὸς 6

var»). εἶναι συναρτημένη κυρίως μὲ τὴν ἡλικία ὅρος, θα πῶ δυὸ λόγια καὶ γιὰ τὸ ταξινομικὸ

Σύμφωνα μὲ τὸν Μόργκαν, ἓχουμε τρία συ- (πείρα). Τὴν ἀντίληψη αὐτὴ τὴ συναντᾶμε συ- σύστημα συγγένειας 11.

στήματα συγγένειας. Τὸ ταξινομικὸ σύστημα χνὰ νὰ ἐκφράζεται στὰ ὁμηρικὰ ’έπη (πρβλ. τὰ

ποὺ r6 χωρίζει σὲ δυό, σε πρῶτο καὶ δεύτερο, λόγια ποὺ λέει 6 Δίας στὸν Ἀπόλλωνα Φ. 440 T6 ταξινομικὸ σύστημα ll

καί τὸ περιγραφικό, ποὺ εἶναιτὸ σύστημα ποὺ «επεὶ πρότερος γενόμην καὶ πλείονα οῖδα»,

ἰσχύει σήμερα. πρβλ καί O 165-6 καὶ ἀλλοῡ). Τὸ σύστημα αὐτὸ ἀντιστοιχεῖ σὲ μιὰν ᾰλλη

Τὸ ταξινομικὸ σύστημα I ἀντιστοιχεῖ στὴν Σ’ αὐτὴ τὴ φάση , ἡ ἀριθμητικὴ αὕξηση τῆς πραγματικότητα, πιὸ σύνθετη καὶ πιὸ προ-

ὀργάνωση τῆς ἐνὸόγαμης ὁμάδας. Σύμφωνα μὲ ὁμάδας εχει μεγάλη σημασία κι εἶναι συναρτη- ηγμένη, ποὺ εἶναι ὅμως φυσικὴ ἐξέλιξη τῆς

αὐτό, ἓχουμε τρεῖς συγγενικες ὁμάδες, ποὺ κα- μένη μὲ τὴ δύναμη. Αὐτὴ τὴν ἰδέα τὴ βρί-

θορίζονται ἀνάλογα μὲ τὴν ἡλικία. Γ ιὰ δὲ τὴ σκουμε συχνὰ νὰ ἐπιφράζεται στὴν ὁμηρικὴ Ἑξὲηὲιοὲμεᾎᾏῗιεῖἰω(ῗέξῖῧς ἒέᾝέἒῗῖἓξέἔᾷ

συγγένεια κάθε γενιᾶς, ἓχουμε ἕναν μὲ δύο ἐποχὴ (βλ Ὀδύσσεια π. 88-89). Ἀρκετὰ εύ- μόνο ιὲὰηέμάδα ποὺ τὰ πρόσωπα κάθε γενιᾶς

” ὅρους μονάχα. Ἔτσι, ὅλα τὰ πρόσωπα τῆς γε- γλωττο δεῖγμα μᾶς δίνουν οἱ Πέρσες. Ὁ βασι- της ζευγαρώνουν ἀναμεταξύ τους, στὸ σύ-

νιᾶς μου, εἶναι ἀδέλφια καὶ ἀδελφές μου. Ὅλα λιᾶς τους πρόσφερε δῶρα στοὺς πολύτεκνους, στημα ΙΙ σὲ κάθε γενιὰ ἒχουμε δύο κατηγορίες ι