Page 381 - วารสารกฎหมาย ศาลอุทธรณ์คดีชํานัญพิเศษ

ฉบับพิเศษ ประจำ�ปี 2564

ั
ศาสตราจารย์กิตติคุณวิทิต มันตาภรณ์ : ความม่นคงของประเทศเป็นข้อพิจารณา
ประการสําคัญเสมอในกรอบของอนุสัญญาหรือสนธิสัญญาท่วไปท่เก่ยวกับสิทธิมนุษยชน แต่
ี
ี
ั
่
ี
ั
ี
ํ
ั
อย่างไรก็ตาม ต้องมการกาหนดกรอบความคิดท่ชัดเจนของความมนคง มใช่ว่ารฐจะยกอ้าง
ิ
ความม่นคงอย่างไรก็ได้ตามอําเภอใจ คําถามน้สามารถตอบได้โดยใช้ท้งกฎหมายระหว่างประเทศ
ี
ั
ั
ทั่วไป กฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิมนุษยชน รวมถึงกฎหมายระหว่างประเทศทางด้าน
แรงงานประกอบกัน ซึ่งเห็นได้ว่านอกจากทางด้านแรงงานแล้ว ยังมีกฎหมายระหว่างประเทศ
ี
ื
อีก 2 ฉบับ เข้ามาเก่ยวข้องกับเร่องดังกล่าวด้วย คือ กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทาง
พลเมืองและการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR) และกติกา
ระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิมนุษยชน เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (International Covenant
on Economic, Social and Cultural Rights : ICESCR) แม้ความม่นคงของรัฐจะได้รับการยอมรับ
ั
ั
ึ
ให้เป็นข้อยกเว้นประการหน่งในทางระหว่างประเทศ แต่การจะกล่าวอ้างความม่นคงในฐานะ
ข้อยกเว้นเพื่อการจํากัดสิทธิจะต้องมีความสมเหตุสมผลด้วย
ื
คณะกรรมการของสหประชาชาติในเร่องสิทธิมนุษยชนมีแนวการตีความว่า ข้อกล่าวอ้าง
เรื่องความมั่นคงของรัฐ (National Security) รวมตลอดถึงข้อกล่าวอ้างอื่น ๆ เช่น ความมั่นคง
ทางสุขภาพ (Public Health) ความสงบเรียบร้อยของประชาชน (Public Order) หรือศีลธรรมอันด ี
(Public Morals) ท่รัฐอาจยกข้นอ้างเพ่อจํากัดสิทธิมิใช่ข้อยกเว้นเด็ดขาด หากแต่เป็นข้อยกเว้นท่มี
ึ
ื
ี
ี
ข้อจํากัด ในกรณีที่รัฐจะอ้างข้อยกเว้น รัฐมีหน้าที่ต้องพิสูจน์อย่างน้อย 3 ประการ ประการแรก
ื
ึ
ื
รัฐต้องพิสูจน์ว่ามีฐานทางกฎหมายอยู่เบ้องหลังข้อยกเว้นท่รัฐยกข้นอ้าง (Legality) หลักในเร่องน้ ี
ี
ึ
ั
จะเข้ามาควบคุมมิให้รัฐยกข้อยกเว้นเหล่าน้นข้นอ้างตามอําเภอใจ ซ่งคณะกรรมการผู้เช่ยวชาญ
ึ
ี
ก็ได้นําแนวการตีความนี้มาปรับใช้ด้วย อย่างไรก็ตาม คําถามที่อาจเกิดขึ้นตามมา คือ หากฐาน
ั
ทางกฎหมายเช่นว่าน้นอยู่ในรูปของประกาศหรือคําส่งของคณะรัฐประหารจะถือว่าสอดคล้อง
ั
ื
กับหลักดังกล่าวหรือไม่ ท้งน้เน่องจากสาระสําคัญของหลัก Legality คือจะต้องเป็นฐานทาง
ั
ี
กฎหมายท่โปร่งใสและผ่านการกล่นกรองโดยรัฐ เช่น พระราชบัญญัติ เป็นต้น มิใช่ในรูปของ
ั
ี
คําสั่งตามอําเภอใจของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ประการที่สอง รัฐจะต้องพิสูจน์ว่าข้อยกเว้นที่ยกขึ้นอ้าง
นั้นเป็นไปตามหลักความจําเป็น (Necessity) กล่าวคือ รัฐจะกล่าวอ้างความจําเป็นได้ก็ต่อเมื่อ
มีเหตุจําเป็นหรือภยันตรายอย่างแท้จริงเกิดข้น ยกตัวอย่างเช่น ประเทศพม่าซ่งเพ่งจะเกิด
ึ
ึ
ิ
ื
ั
่
ึ
ื
การรัฐประหารน้น ไม่อาจรับฟังได้ในระดับสากลว่าเกิดข้นเน่องจากความจําเป็น เนองจากประเทศ
ิ
ี
ั
ี
พม่าเพ่งผ่านการเลือกต้งท่มีความโปร่งใสในระดับหน่งในสายตาของคนท่วโลก และประการท่สาม
ั
ึ
ิ
ี
ั
ั
ั
หลกความได้สดส่วน (Proportionality) ตวอย่างเช่น การทประชาชนจํานวนห้าถงสบคน
ึ
่
รวมกลุ่มกันบริเวณข้างถนน แม้จะส่งผลกระทบต่อการจราจรเล็กน้อย แต่ก็สอดคล้องกับหลัก
379