Page 19 - ประมวลจริยธรรมข้าราชการตุลาการ

ที่ไดวางกันขึ้นไวนั้นไมใชสิ่งที่เราจะตองรับผิดชอบ เราจะรับผิดชอบเฉพาะแตเจตนาในการที่จะรักษา

ความยุติธรรมโลกแตอยางเดียว
เพราะเหตุดังกลาวมานี้เองอาตมาขอยืนยันวา ผูที่พยายามรักษาอุดมคติของตุลาการไว
ประจําใจอยูเสมอนั้น ยอมจะมีเจตนาบริสุทธิ์ผุดผองในการที่จะรักษาธรรมของโลก ไมมีเจตนาที่จะ

ทําใครใหลําบากหรือแกลงทําใครใหเสียชีวิต และยังจะประกอบไปดวยพรหมวิหารธรรมขอสุดทาย
อีกดวย คือ อุเบกขามีความวางเฉยในเมื่อชวยอะไรไมได ธรรมขอนี้ทานก็จัดเปนพรหมวิหาร

คือเปนคุณสมบัติของพรหมดวยเหมือนกัน เทา ๆ กับขอเมตตา กรุณา มุทิตา แมวาจะเปนขออุเบกขา
คือจําเปนตองวางเฉย ในกรณีที่สัตวจะตองเปนไปตามกรรม เมื่อประกอบไปดวยพรหมวิหารธรรม
ขอนี้ดวย และมีอุดมคติแหงบุคคลผูรักษาธรรมของโลกดวย เจตนาของเขายอมบริสุทธิ์ผุดผอง

ไมมีบาป ไมมีกรรม เพราะการสั่งบังคับคดี ทั้งจะเปนการตั้งตนอยูในฐานะปูชนียบุคคลของโลกไดดวย
โดยไมตองสงสัยเลย”

(คําอธิบายหลักพระพุทธศาสนาอบรมผูจะรับแตงตั้งเปนตุลาการ ชุดที่ ๑ ประจําป
๒๔๙๙ วาดวยวิชาที่บอกวาอะไรเปนอะไร ของพุทธทาสภิกขุ, ธรรมทานมูลนิธิไชยา เปนผูจัดพิมพ,
พ.ศ. ๒๕๑๑, หนา ๒๕๐ – ๒๕๒)

(๒) คําพิพากษาและคําสั่ง :
(ก) ในการวินิจฉัยปญหาขอเท็จจริงนั้น การพิเคราะหขอเท็จจริงตองตรงตาม

พยานหลักฐานในสํานวนความ เหตุผลอันเกี่ยวกับการชั่งน้ําหนักพยานหลักฐานและการรับฟง
พยานหลักฐานที่ใหในคําวินิจฉัยตองสมเหตุสมผลสอดคลองกับสามัญสํานึก สวนการวินิจฉัยปญหา
ขอกฎหมายนั้น ตามปกติเปนเรื่องการอางอิงบทบัญญัติของกฎหมายที่เกี่ยวของ โดยไมตองใหเหตุผล

หรืออางเจตนารมณของกฎหมาย เวนแตในกรณีที่ตัวบทกฎหมายมีความเคลือบคลุม หรือมีปญหาวา
จะใชกฎหมายใดบังคับซึ่งจะตองมีการตีความ ในกรณีหลังนี้พึงใหเหตุผลวาเหตุใดกฎหมายจึงมี

เจตนารมณครอบคลุมหรือไมครอบคลุมถึงประเด็นแหงขอพิพาทในคดีนั้น
(ข) “ขาวศาล” เลม ๒ ฉบับที่ ๒๗ วันที่ ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๕ มีขอแนะนํา
เกี่ยวกับการเรียงคําพิพากษาไวตอนหนึ่งวา :

“การเรียงคําพิพากษา เปนกิจสําคัญอยางหนึ่งในหนาที่ของผูพิพากษา ผูที่ไดชื่อวา
เปนผูพิพากษาที่ดีนั้น มิใชแตเพียงตัดสินความไดยุติธรรมและถูกตองตามกฎหมายเทานั้น

จักตองตัดสินใหผูไดยินไดฟงเห็นดวยวา คําตัดสินนั้นเปนยุติธรรม และชอบดวยกฎหมาย
การที่จะใหไดผลอยางนี้ ก็คือ จะตองชี้แจง แสดงเหตุผลในการตัดสินใหชัดแจง บทกฎหมายหรือคดี
แบบอยางหรือหลักกฎหมายที่คูกรณียกขึ้นอางจะนํามาปรับแกคดีได หรือประการใด ควรกลาว

อธิบายไว เมื่อคูกรณีไดฟงคําพิพากษาแลวใหทราบไดวา เขาชนะหรือแพในประเด็นขอใด และ
เพราะเหตุใด การเรียงคําพิพากษาโดยไมแจงเหตุผล กลาวความรวม ๆ แลวรวบหัวรวบหางให

ฝายโนนแพฝายนี้ชนะนั้น อาจเปนเหตุใหคูความเห็นไปวาเขาไมไดรับความยุติธรรม
สวนคําพิพากษาในชั้นศาลสูง ก็มีขอสําคัญที่ตองเพงเล็งเชนเดียวกัน คือ ประเด็น
ขอพิพาทใดที่ศาลลางวินิจฉัยไว และคูกรณีโตเถียงกันขึ้นมา ยอมเปนประเด็นที่ศาลสูงจักตองวินิจฉัย

ในการวินิจฉัยประเด็นขอพิพาทเหลานี้ เมื่อจะคงยืน หรือกลับแกประการใดศาลสูงควรยกเหตุผล