Page 147 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ و ﺑﺎ ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻓﻜﺮي و اﻋﺘﻘﺎدي اﺳﻼم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد اﺳﻼم از ﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻈﺎﻣﺎت ﻓﻜﺮي ﭼﻪ ﭼﻴﺰ از اﻳﺮان ﮔﺮﻓﺖ و ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﺮان داد؟ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم ﻓﻜﺮي و اﻋﺘﻘﺎدي آﻧﺮوز‬

‫ﭘﻲ ﺑﺒﺮﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ اﻳﺮان آﻧﺮوز ﭼﻪ دﻳﻦ و ﭼﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻪ ادﻳﺎن و ﻣﺬاﻫﺒﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؟‬

‫ادﻳﺎن و ﻣﺬاهﺐ‬

‫در اﻳﺮان ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺗﻨﻬﺎ آﻳﻴﻦ زردﺷﺘﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ‬
‫زردﺷﺖ اﻟﺒﺘﻪ دﻳﻦ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ ادﻳﺎن دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻓﺮاوان ﺑﻮده‪ ،‬ﺧﻮاه‬
‫ادﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ زردﺷﺖ را ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ و ﻧﻮﻋﻲ اﻧﺸﻌﺎب از دﻳﻦ زردﺷﺘﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺧﻮاه ادﻳﺎﻧﻲ‬

‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ دﻳﻦ زردﺷﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ ﻣﻨﻜﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮي زردﺷﺖ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺣﻮم ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻔﻴﺴﻲ‪ ،‬در ﺟﻠﺪ دوم ﺗﺎرﻳﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﺮان‪ ،‬در ﻣﻘﺎم ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺳﺒﺐ آﺷﻔﺘﮕﻲ اوﺿﺎع در دوره‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﺒﺐ را اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻲداﻧﺪ و ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺤﺎﻓﺎت ﻣﻮﺑﺪان زردﺷﺘﻲ ﻋﺎﻣﻞ‬

‫ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮاي ﻧﺎرﺿﺎﻳﻲ و ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬وي ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ ...‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﺸﻜﻴﻼت آن زﻣﺎن‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﻮﺑﺪان و ﻫﺮﺑﺪان ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺧﺘﻴﺎرات ﻧﺎﻣﺤﺪود داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ‬
‫ﻣﻮﺑﺪان و ﭘﻴﺸﻮاي ﺑﺰرﮔﺸﺎن و"ﻣﻮﺑﺪان ﻣﻮﺑﺪ"در درﺑﺎر ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎم را داﺷﺘﻪ و اﻳﺸﺎن ﺣﻖ ﻫﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ و ﺗﻔﺴﻴﺮ و ﺟﺮح و ﺗﻌﺪﻳﻞ و ﻧﻘﺾ و اﺑﺮام و ﻧﺎﺳﺦ و ﻣﻨﺴﻮخ در اﺣﻜﺎم ﻣﺪﻧﻲ ﻳﻌﻨﻲ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ‬
‫وارث و ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬و اﻧﺪك اﻧﺪك ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻤﺪن ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﺳﻮخ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﻗﺪرت و‬
‫اﺧﺘﻴﺎرﺷﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻓﺰوده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﭼﺎر ﻣﺮدم اﻳﺮان از ﻓﺸﺎر اﻳﺸﺎن و ﺗﺠﺎوزاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻴﺰارﺗﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ از زﻳﺮ ﺑﺎر ﮔﺮان اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻼﻳﻤﺎت ﺧﻮد را ﺑﻴﺮون آورﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻪ رﺳﻤﻲ ﻣﺰدﻳﺴﻨﻲ زرﺗﺸﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ دوﻟﺖ و درﺑﺎر ﺑﻮد و ﺑﻪ آن"ﺑﻬﺪﻳﻦ"ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬دو ﻃﺮﻳﻘﻪ دﻳﮕﺮ‬

‫در ﻣﻴﺎن زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻃﺮﻳﻘﻪ زرواﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ اورﻣﺰد و اﻫﺮﻳﻤﻦ ﻫﺮ دو از‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻗﺪﻳﻤﺘﺮ و ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ"زروان‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪146‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬